દેશમાં હાઇ-વે માટે બજેટમાં શું મળી શકે છે ? વાંચો
હાઈવે પરના મૂડી ખર્ચની ગતિને જાળવી રાખીને કેન્દ્ર સરકાર 2024-25ના સંપૂર્ણ બજેટમાં આ ક્ષેત્ર માટે મૂડી ખર્ચ વધારવાની વિચારણા કરી રહી છે. આની જાણકારી ધરાવતા વરિષ્ઠ અધિકારીઓએ જણાવ્યું કે આ માટે મૂડી ખર્ચમાં 5 થી 10 ટકાનો વધારો કરી શકાય છે.
નાણા પ્રધાન નિર્મલા સીતારમણે ફેબ્રુઆરીમાં રજૂ કરેલા વચગાળાના બજેટમાં પરિવહન અને હાઇવે મંત્રાલયને મૂડી ખર્ચ માટે રૂ. 2.72 લાખ કરોડ ફાળવ્યા હતા. આ રકમ હાઇવેના નિર્માણને વેગ આપવા માટે 2023-24ના સુધારેલા અંદાજ કરતાં 2.9 ટકા વધુ છે. છેલ્લા બે નાણાકીય વર્ષમાં હાઈવે સેક્ટર માટે બજેટમાં સતત વધારો કરવામાં આવ્યો હતો. તેથી જ નિષ્ણાતોને લાગે છે કે આ નાણાકીય વર્ષમાં પણ મૂડી ખર્ચ માટે ફાળવણીમાં વધારો કરવો યોગ્ય છે.
નેશનલ ડેમોક્રેટિક એલાયન્સ તાજેતરમાં પૂર્ણ થયેલી લોકસભાની ચૂંટણી જીત્યા બાદ સતત ત્રીજી વખત સત્તામાં આવ્યું છે અને જુલાઈના બીજા પખવાડિયામાં સંપૂર્ણ બજેટ રજૂ કરે તેવી શક્યતા છે. નવી સરકારે પાછલા સમયથી મોટાભાગના મુખ્ય પ્રધાનોના પોર્ટફોલિયોને જાળવી રાખ્યા છે અને ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર ક્ષેત્ર સાથે સંબંધિત મંત્રાલયોને આશા છે કે પ્રોજેક્ટ્સ માટે ભંડોળની કોઈ અછત નહીં હોય.
હાઈવે મંત્રાલય ચાલુ નાણાકીય વર્ષ માટે ફાળવવામાં આવેલી રકમમાંથી મે મહિના સુધીમાં રૂ. 57,000 કરોડથી વધુ ખર્ચ કરી ચૂક્યું છે. આ રકમ કુલ ફાળવણીના લગભગ 22 ટકા છે.
લક્ષ્ય કરતાં વધુ ખર્ચ
નાણા મંત્રાલયે એવા મંત્રાલયોને કહ્યું છે કે જેમણે છેલ્લાં કેટલાંક વર્ષોમાં તેમના બજેટ કરતાં વધુ ખર્ચ કર્યો છે તેઓ તેમના લક્ષ્યાંકને પૂરા કરવા માટે તેમના ખર્ચને વેગ આપે. 2020 થી, ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર ક્ષેત્રના મોટાભાગના મંત્રાલયો તેમના મૂડી ખર્ચના લક્ષ્યાંક કરતાં વધુ ખર્ચ કરી રહ્યા છે.
ભારતમાલા પરિયોજના
એક વરિષ્ઠ સરકારી અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે, “અત્યાર સુધી મૂડી ખર્ચ એવા પ્રોજેક્ટ્સ પર કરવામાં આવે છે જે છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં ફાળવવામાં આવ્યા હતા. નવા પ્રોજેક્ટ્સ અને તાજેતરના પ્રોજેક્ટ્સ માટેના કોન્ટ્રાક્ટ્સમાં વધારો થશે, તેથી આગળ જતાં મૂડી ખર્ચમાં વધારો થશે. આગામી બજેટમાં આ અંગે વિચારણા કરવામાં આવશે, પરંતુ હાઈવેના મૂડીખર્ચમાં 5 થી 10 ટકાના વધારાની અપેક્ષા વ્યાજબી છે.
હાઈવે મંત્રાલય રૂ. 5 લાખ કરોડના ફ્લેગશિપ પ્રોગ્રામ ભારતમાલા પરિયોજનના પ્રથમ તબક્કામાં પેન્ડિંગ અને નવા પ્રોજેક્ટ્સ માટે કોન્ટ્રાક્ટ આપવાનું શરૂ કરશે. પરંતુ જમીન સંપાદનમાં વિલંબ અને અન્ય કારણોસર પ્રોજેક્ટનો ખર્ચ વધીને રૂ. 10 લાખ કરોડ થવાની ધારણા છે.
