શાળાઓમાં મોબાઈલ ઉપર પ્રતિબંધ એ અવ્યવહારુ અભિગમ : દિલ્હી હાઇકોર્ટ

-વિદ્યાર્થીઓને સ્માર્ટફોનનો નૈતિક ઉપયોગ શીખવવા કર્યું સુચન
-કોર્ટે શાળાઓને સ્માર્ટફોનના ઉપયોગ પર યોગ્ય નીતિઓ ઘડવા માટે માર્ગદર્શિકાઓ રજૂ કરી

નવી દિલ્હી

શાળાના વિદ્યાર્થીઓ દ્વારા સ્માર્ટફોનના ઉપયોગ પર સંપૂર્ણ પ્રતિબંધ એ અનિચ્છનીય અને અવ્યવહારુ અભિગમ છે તેમ જણાવી દિલ્હી હાઇકોર્ટે એક ચુકાદામાં કહ્યું છે કે, શાળાઓમાં સ્માર્ટફોનના ઉપયોગ પર પ્રતિબંધ મૂકી શકાય નહીં. શાળાઓમાં સ્માર્ટફોનનો ઉપયોગ કરતા વિદ્યાર્થીઓ અંગે કોર્ટે કહ્યું કે આ ઉપકરણ વિદ્યાર્થીઓ અને પરિવારના સભ્યો વચ્ચે સંકલન જાળવવા સહિત ઘણા હેતુઓ પૂરા કરે છે, જેનાથી બાળકોની સુરક્ષા સુનિશ્ચિત થાય છે. વિશ્વના અન્ય ઘણા દેશોની શાળાઓમાં મોબાઈલ ફોન પર પ્રતિબંધ છે. આવી સ્થિતિમાં ભારત નવા રસ્તા પર આગળ વધી રહ્યું હોય તેવું લાગી રહ્યું છે.

કોર્ટે કહ્યું કે નીતિ તરીકે વિદ્યાર્થીઓને શાળાઓમાં સ્માર્ટફોન લઈ જવાથી રોકી શકાય નહીં, પરંતુ તેના ઉપયોગ પર નજર રાખી શકાય છે. વિદ્યાર્થીઓ તેમના ફોનને શાળામાં સુરક્ષિત જગ્યાએ રાખી શકે છે અને જ્યારે તેઓ ઘરે જાય છે ત્યારે તેને પરત લઈ શકે છે. વર્ગખંડમાં શિસ્ત જાળવવા માટે, વર્ગમાં ફોનના ઉપયોગ પર પ્રતિબંધ હોવો જોઈએ અને સામાન્ય વિસ્તારોમાં અને શાળાના વાહનોમાં સ્માર્ટફોન કેમેરા અને રેકોર્ડિંગના ઉપયોગ પર પ્રતિબંધ હોવો જોઈએ.

કોર્ટ એક સગીર વિદ્યાર્થીના કેસની સુનાવણી કરી રહી હતી જેણે શાળામાં સ્માર્ટફોનનો દુરુપયોગ કર્યો હતો, અને ત્યાર બાદ કેન્દ્રીય વિદ્યાલય દ્વારા તેની સામે કડક કાર્યવાહી કરવામાં આવી હતી. જોકે, સુનાવણી દરમિયાન, કેન્દ્રીય વિદ્યાલય સંગઠને હાઈકોર્ટને શાળાઓમાં સ્માર્ટફોનના ઉપયોગ માટે માર્ગદર્શિકા નક્કી કરવા વિનંતી પણ કરી હતી.

કોર્ટે પોતાના આદેશમાં એમ પણ કહ્યું કે, શાળાઓએ તેમના વિદ્યાર્થીઓને જવાબદારી પૂર્વકના ઓનલાઈન વર્તન, ડિજિટલ રીતભાત અને ફોનના નૈતિક ઉપયોગ વિશે જાગૃત કરવા જોઈએ. આ સિવાય વિદ્યાર્થીઓને વધુ પડતો સ્ક્રીન ટાઈમ, સાયબર બુલીંગ અને બેચેની વગેરેથી બચવા માટે કાઉન્સેલિંગ આપવું જોઈએ.

“આ માટે, વર્ગખંડમાં સ્માર્ટફોનનો ઉપયોગ પ્રતિબંધિત હોવો જોઈએ. શાળાના સામાન્ય વિસ્તારોમાં તેમજ શાળાના વાહનોમાં સ્માર્ટફોન પર કેમેરા અને રેકોર્ડિંગ સુવિધાઓનો ઉપયોગ પણ પ્રતિબંધિત હોવો જોઈએ; શાળાઓએ વિદ્યાર્થીઓને જવાબદાર ઓનલાઈન વર્તન, ડિજિટલ રીતભાત અને સ્માર્ટફોનના નૈતિક ઉપયોગ વિશે શિક્ષિત કરવા જોઈએ. વિદ્યાર્થીઓને સલાહ આપવી જોઈએ કે સ્ક્રીન સમય અને સોશિયલ મીડિયાની વ્યસ્તતાનું ઉચ્ચ સ્તર ચિંતા, ધ્યાન ઘટાડવાની ક્ષમતા અને સાયબર-ગુંડાગીરી તરફ દોરી શકે છે.

હાઈકોર્ટે જણાવ્યું હતું કે નીતિમાં કનેક્ટિવિટી અને સલામતી અને સંકલનના હેતુઓ માટે સ્માર્ટફોનનો ઉપયોગ કરવાની મંજૂરી આપવી જોઈએ, પરંતુ મનોરંજન/મનોરંજન માટે તેનો ઉપયોગ કરવાની મંજૂરી આપવી જોઈએ નહીં.