બિહારમાં નીતિશ કુમારને શું લાગ્યો ફટકો ? વાંચો

બિહાર સરકારના અનામત અંગેના નિર્ણય સામે પટના હાઈકોર્ટે ગુરુવારે મોટો નિર્ણય સંભળાવ્યો હતો. વંચિત જાતિઓ એટલે કે એસસી, એસટી ઇબીસી અને ઓબીસી માટે અનામત મર્યાદા 50 ટકાથી વધારીને 65 ટકા કરવાના નિર્ણયને હાઈકોર્ટે રદ કર્યો હતો. ઉલ્લેખનીય છે કે રાજ્યમાં જાતિ ગણતરી બાદ સરકારે 2023માં વિધાનસભામાં કાયદામાં સુધારો કરીને સરકારી નોકરીઓ અને ઉચ્ચ શિક્ષણમાં આ વંચિત વર્ગ માટે અનામતની મર્યાદામાં વધારો કર્યો હતો. જો કે બિહાર સરકારે એમ કહ્યું હતું કે તેઓ હાઈકોર્ટના ચુકાદા સામે સુપ્રીમ કોર્ટમાં જશે.

તે સમયે, નીતિશ કુમારની પાર્ટી જેડીયુની આગેવાની હેઠળની મહાગઠબંધન સરકારે અનુસૂચિત જાતિ માટે અનામત મર્યાદા 20%, અનુસૂચિત જનજાતિ માટે 2%, અત્યંત પછાત વર્ગો માટે 25% અને અન્ય માટે અનામત મર્યાદા વધારી દીધી હતી પછાત વર્ગો (ઓબીસી) તે વધારીને 18% કરવામાં આવ્યું હતું. આ સંદર્ભમાં, રાજ્ય સરકાર તરફથી વંચિત વર્ગને 65 ટકા આરક્ષણ આપવામાં આવ્યું હતું અને આર્થિક રીતે પછાત સામાન્ય વર્ગ ને 10 ટકા વધારાનું અનામત આપવામાં આવ્યું હતું અને કુલ અનામતનો આંકડો 75 ટકા પર પહોંચ્યો હતો.

કોર્ટે શું કહ્યું

કોર્ટે બિહાર રિઝર્વેશન ઑફ વેકેન્સીસ ઇન પોસ્ટ્સ એન્ડ સર્વિસ (સુધારા) અધિનિયમ, 2023 અને બિહાર (શૈક્ષણિક સંસ્થાઓમાં પ્રવેશમાં અનામત) અધિનિયમ, 2023ને બંધારણના અવકાશની બહાર અને કલમ 14, 15 અને 16 હેઠળ સમાનતાનું ઉલ્લંઘન ગણાવ્યું હતું અને બંધારણના ઉલ્લંઘનને ટાંકીને રદ કર્યું હતું.

મુખ્ય ન્યાયાધીશ કે વિનોદ ચંદ્રન અને ન્યાયાધીશ હરીશ કુમારની બેન્ચે અરજીઓની બેચ પર ચુકાદો આપ્યો જેમાં કાયદાને રોજગાર અને શિક્ષણના મામલામાં નાગરિકો માટે સમાન તકનું ઉલ્લંઘન કરનાર તરીકે પડકારવામાં આવ્યો હતો.

અરજદારોએ કહ્યું કે આ સુધારો ઈન્દિરા સાહની વિરુદ્ધ યુનિયન ઓફ ઈન્ડિયાના કેસમાં પસાર કરાયેલા સુપ્રીમ કોર્ટના નિર્ણયનું ઉલ્લંઘન છે. આ કેસમાં 1992માં ચુકાદો આપતી વખતે સુપ્રીમે અનામતની મહત્તમ મર્યાદા 50% નક્કી કરી હતી. ઈન્દિરા ગાંધી વિરુદ્ધ ભારત સંઘને મંડલ કમિશન કેસ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.