ફોન ચોરાઇ જાય કે હેક થઈ જાય તો પણ તમારા પૈસા રહેશે સુરક્ષિત! RBI લાવશે ઓનલાઇન છેતરપિંડી સામે ડિજિટલ કવચ, જાણો શું છે ખાસ

ઓનલાઈન છેતરપિંડી કેવી રીતે અને કેમ થઈ રહી છે તેનાથી આપણે સૌ વાકેફ છીએ. સાયબર ગઠિયાઓ નવા-નવા કિમિયા અપનાવીને લોકો સાથે ઓનલાઈન ઠગાઇ કરતાં હોય છે સરકાર દ્વારા ઓનલાઈન વ્યવહારો કરતી વખતે સાવચેત રહેવું જોઈએ તેવી સૂચના આપવામાં આવતી હોય છે તેમજ ભારતીય રિઝર્વ બેંક દ્વારા સમયાંતરે આ સંદર્ભમાં મહત્વપૂર્ણ સૂચનાઓ પણ આપવામાં આવે છે. જોકે, આજે દેશમાં દરરોજ ઘણા લોકો સાથે સાયબર છેતરપિંડી થાય છે. કેટલાક લોકો ઓનલાઈન લાખો રૂપિયાની છેતરપિંડી કરે છે. આ છેતરપિંડીને રોકવા માટે, ભારતીય રિઝર્વ બેંક (RBI) એ હવે એક મોટો નિર્ણય લીધો છે. RBI હવે ટ્રાન્ઝેક્શન માટે ડાયનામિક 2-ફેક્ટર ઓથેન્ટિકેશન લાવશે જેનાથી ઓનલાઇન છેતરપિંડી સામે નવું ડિજિટલ કવચ મળશે.

ઓનલાઈન છેતરપિંડીના કિસ્સામાં દિવસને દિવસે વધારો થતાં RBI દ્વારા મહત્વપૂર્ણ પગલાં લેવામાં આવ્યા છે. RBI એ ડિજિટલ ટ્રાન્ઝેક્શન માટે એક સિસ્ટમ રજૂ કરી છે જે છેતરપિંડી અને કૌભાંડોને રોકશે. ડિજિટલ ટ્રાન્ઝેક્શન હવે OTP સુધી મર્યાદિત રહેશે નહીં. સલામતીનું સ્તર એક સ્તર વધુ વધારવાનું છે. રિઝર્વ બેંક વ્યવહારો માટે ટુ-ફેક્ટર ઓથેન્ટિકેશન રજૂ કરી રહી છે.

આ પણ વાંચો :સાસણમાં સિંહદર્શન માટે ઓનલાઈન સફારી બુકિંગમાં 2 કરોડના કૌભાંડનો આરોપ! 5000ની પરમીટ 25,000માં વેંચાઈ

અત્યારસુધી ફોનમાં વિવિધ વ્યવહારો OTP મારફતે થતાં હોય છે ત્યારે છેતરપિંડી આચારનારઓ કે સાયબર સ્કેમર્સ આ જ સિસ્ટમનો ફાયદો ઉઠાવીને વિવિધ રીતે ઓનલાઈન છેતરપિંડી આચાર્ટ હોય છે ત્યારે સેન્ટ્રલ બેંકે ઓનલાઈન ટ્રાન્ઝેક્શન માટે SMS-આધારિત વન-ટાઇમ પાસવર્ડ્સ (OTP) થી આગળ વધવાનું નક્કી કર્યું છે. હવે, પૈસા ટ્રાન્સફર કરવા માટે, OTP સાથે પાસવર્ડની જરૂર પડશે. આ સિસ્ટમ 1 એપ્રિલ, 2026 થી અમલમાં આવશે. OTPની સાથે પાસવર્ડની સુવિધા તમારી ઓનલાઈન સેફટીને વધારશે અને વધુ સુરક્ષિત વ્યવહારો પૂરા પાડશે.

આ પણ વાંચો :આજના દિવસે, મેં પહેલી વાર…નરેન્દ્ર મોદીએ 25 વર્ષ પહેલાની તસવીરો કરી શેર, વડાપ્રધાને જણાવ્યું 7 ઓક્ટોબર શા માટે છે ખાસ

આ સિસ્ટમ 1 એપ્રિલ, 2026 થી અમલમાં આવશે

1 એપ્રિલ, 2026 થી, જ્યારે પણ તમે ડિજિટલ ટ્રાન્ઝેક્શન કરો છો, ત્યારે તમારે SMS દ્વારા પ્રાપ્ત OTP ઉપરાંત અન્ય સુરક્ષા પ્રોટોકોલનો ઉપયોગ કરવાની જરૂર પડશે. ટેક ભાષામાં, આને ટુ-ફેક્ટર ઓથેન્ટિકેશન અથવા 2FA કહેવામાં આવે છે. તમે Gmail માં લોગ ઇન કરતી વખતે તેનો ઉપયોગ કર્યો હશે.

આનો અર્થ એ છે કે જ્યારે તમે તમારો Gmail પાસવર્ડ દાખલ કરો છો, ત્યારે પ્રક્રિયા પૂર્ણ થતી નથી. તમારા બીજા ઉપકરણ પર એક પ્રોમ્પ્ટ દેખાય છે, જે પૂછે છે કે શું તમે જ લોગ ઇન કરી રહ્યા છો. તમારે સ્ક્રીન પર દેખાતા આ સંદેશ પર ઓકે ક્લિક કરવાની અને કોડ સાથે મેચ કરવાની જરૂર પડશે. જો Gmail બીજા ઉપકરણ પર લોગ ઇન ન હોય, તો તમારે વન-ટાઇમ પાસવર્ડ મેળવવા માટે Authenticator જેવી એપ્લિકેશનનો ઉપયોગ કરવાની જરૂર પડશે.

સાયબર સુરક્ષા માટે આ પગલાં લેવામાં આવશે જેમાં હવે OTP ની સાથે, વપરાશકર્તાઓને તેમના ફોન પાસવર્ડ અથવા બાયોમેટ્રિક્સ દાખલ કરવાની જરૂર પડશે. સોફ્ટવેર ટોકનનો પણ ઉપયોગ કરી શકાય છે. આ એક એપ્લિકેશન-આધારિત સુવિધા છે. Authenticator ની જેમ, તે દર વખતે એક નવો પાસવર્ડ જનરેટ કરે છે, જે થોડીવારમાં સમાપ્ત થાય છે.

તે કોઈ રહસ્ય નથી કે અંગૂઠાની છાપ, ફિંગરપ્રિન્ટ અથવા ફેસ સ્કેન કરતાં વધુ સુરક્ષિત કોઈ પાસવર્ડ નથી. આનો અર્થ એ છે કે જો તમારો ફોન ચોરાઈ જાય અથવા સિમ કાર્ડ છેતરપિંડી થાય, તો પણ વ્યવહાર પૂર્ણ થશે નહીં. પ્રક્રિયા પૂર્ણ કરવા માટે તમારી શારીરિક હાજરી જરૂરી રહેશે. આથી બાયોમેટ્રિક્સનો ઉપયોગ કરવામાં આવે તો એ વધુ સુરક્ષિત રહેશે. હવે, પૈસા ટ્રાન્સફર કરવા માટે પણ  OTP સાથે પાસવર્ડની જરૂર પડશે. આ સિસ્ટમ 1 એપ્રિલ, 2026 થી અમલમાં આવશે