લોકસભા ચુંટણીના ખર્ચનો અંદાજ કેટલો ? વાંચો
લોકસભા ચૂંટણી (2024) અગાઉના રેકોર્ડ તોડવા અને વિશ્વની સૌથી મોંઘી ચૂંટણી બનવાના માર્ગે છે. એનજીઓ સેન્ટર ફોર મીડિયા સ્ટડીઝએ દાવો કર્યો છે કે આ લોકસભા ચૂંટણીમાં અંદાજિત ખર્ચ 1.35 લાખ કરોડ રૂપિયા સુધી પહોંચવાની અપેક્ષા છે. આ રકમ 2019ની ચૂંટણીમાં થયેલા ખર્ચ કરતાં બમણા કરતાં વધુ છે.
2019 માં સામાન્ય ચૂંટણીમાં લગભગ રૂ. 60,000 કરોડનો ખર્ચ થયો હતો. આ સંસ્થા 35 વર્ષથી ચૂંટણી ખર્ચ પર નજર રાખે છે. સંસ્થાના પ્રમુખ એન ભાસ્કર રાવે જણાવ્યું હતું કે આ વ્યાપક ખર્ચમાં રાજકીય પક્ષો અને સંગઠનો, ઉમેદવારો, સરકાર અને ચૂંટણી પંચ સહિતના ચૂંટણી સંબંધિત તમામ ખર્ચ, પ્રત્યક્ષ કે પરોક્ષ ખર્ચનો સમાવેશ થાય છે.
વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વમાં ભાજપ સતત ત્રીજી વખત સત્તા મેળવવાની રેસમાં છે. સમાચાર એજન્સી પીટીઆઇ સાથેની મુલાકાતમાં, રાવે જણાવ્યું હતું કે તેમણે પ્રારંભિક ખર્ચ અંદાજને રૂ. 1.2 લાખ કરોડથી વધારીને રૂ. 1.35 લાખ કરોડ કર્યો છે, જેમાં ચૂંટણી સંબંધિત બોન્ડની જાહેરાત અને તમામ ચૂંટણી સંબંધિત ખર્ચાઓનો હિસાબ સામેલ છે.
શરૂઆતમાં અમે 1.2 લાખ કરોડ રૂપિયા ખર્ચનો અંદાજ લગાવ્યો હતો. જો કે, ઈલેક્ટોરલ બોન્ડના હિસ્સાના ખુલાસા પછી, અમે આ આંકડો સુધારીને રૂ. 1.35 લાખ કરોડ કર્યો છે.
.60 ટકા ચૂંટણી ભંડોળ અજાણ્યા સ્ત્રોતોમાંથી…
એવું કહેવામાં આવ્યું હતું કે આ અંદાજ મતદાનની તારીખોની જાહેરાતના 3-4 મહિના પહેલા થયેલા ખર્ચને આવરી લે છે. રાવે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે ચૂંટણી બોન્ડ ઉપરાંત વિવિધ માધ્યમો દ્વારા નાણાં પ્રક્રિયામાં આવ્યા હતા. સોસાયટી ફોર ડેમોક્રેટિક રિફોર્મ્સ દ્વારા તાજેતરના અવલોકનોએ ભારતમાં રાજકીય ભંડોળમાં “પારદર્શિતાનો નોંધપાત્ર અભાવ” જાહેર કર્યો છે. તેમાં દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે 2004-05 થી 2022-23 સુધીમાં, દેશના છ મુખ્ય રાજકીય પક્ષોને લગભગ 60 ટકા યોગદાન, કુલ રૂ. 19,083 કરોડ, ચૂંટણી બોન્ડમાંથી મળેલા નાણાં સહિત
અજ્ઞાત સ્ત્રોતોમાંથી આવ્યા હતા.
આ ખર્ચમાં નેતાઓના હોર્સ ટ્રેડિંગનો પણ સમાવેશ થાય છે.
જો કે, એડીઆર એ આગામી લોકસભા ચૂંટણી માટે કોઈપણ સંચિત ખર્ચ અંદાજ આપવાનું ટાળ્યું છે. રાવે જણાવ્યું હતું કે ચૂંટણી પહેલાંની પ્રવૃત્તિઓ પક્ષો અને ઉમેદવારો દ્વારા પ્રચાર ખર્ચનો એક અભિન્ન ભાગ છે, જેમાં રાજકીય રેલીઓ, પરિવહન, ક્ષેત્ર અને પ્રભાવશાળી લોકો સહિત કાર્યકરોની નિમણૂક અને રાજકીય નેતાઓના વિવાદાસ્પદ હોર્સ ટ્રેડિંગનો પણ સમાવેશ થાય છે.
