અંબાણીના વનતારાને લઈને સુપ્રીમ કોર્ટનો આદેશ : SITની કરી રચના, જાણો શું છે સમગ્ર મામલો, કયા મુદ્દા પર થશે તપાસ?

સુપ્રીમ કોર્ટે વનતારા કેસોની યોગ્ય તપાસ માટે સુપ્રીમ કોર્ટના ભૂતપૂર્વ ન્યાયાધીશ જસ્ટિસ જસ્તી ચેલમેશ્વરના નેતૃત્વમાં એક વિશેષ તપાસ ટીમ (SIT) ની રચના કરી છે. પર્યાવરણ, વન્યજીવન અને નાણાકીય નિયમોના કથિત ઉલ્લંઘન સંબંધિત અનેક અરજીઓ અને ફરિયાદોના જવાબમાં આ નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે. સુપ્રીમ કોર્ટ દ્વારા સ્પેશિયલ ઇન્વેસ્ટિગેશન ટીમ (SIT) ની નિમણૂક અંગે, વંતારાએ એક નિવેદન બહાર પાડીને કહ્યું કે અમે પારદર્શિતા અને કાયદાનું સંપૂર્ણ પાલન કરવા માટે પ્રતિબદ્ધ છીએ. અમે સુપ્રીમ કોર્ટના આદેશનું ખૂબ આદર સાથે સ્વાગત કરીએ છીએ. અમારું મિશન અને ધ્યાન પ્રાણીઓના બચાવ, પુનર્વસન અને સંભાળ પર રહેશે. અમે સ્પેશિયલ ઇન્વેસ્ટિગેશન ટીમને સંપૂર્ણ સહયોગ આપીશું.

SITમાં ઉત્તરાખંડ અને તેલંગાણા હાઈકોર્ટના ભૂતપૂર્વ મુખ્ય ન્યાયાધીશ જસ્ટિસ રાઘવેન્દ્ર ચૌહાણ, મુંબઈના ભૂતપૂર્વ પોલીસ કમિશનર હેમંત નાગરાલે (IPS) અને RRS અનીશ ગુપ્તા (એડિશનલ કમિશનર, કસ્ટમ્સ)નો સમાવેશ થાય છે. ટીમને સેન્ટ્રલ ઝૂ ઓથોરિટી, CITES મેનેજમેન્ટ ઓથોરિટી, પર્યાવરણ, વન અને આબોહવા પરિવર્તન મંત્રાલય અને ગુજરાત રાજ્યનો સંપૂર્ણ સહયોગ મળશે. આમાં વન અને પોલીસ વિભાગોનો સમાવેશ થાય છે.

શું છે મામલો?

આ તપાસમાં પ્રાણીઓની આયાત-નિકાસ, વન્યજીવન સંરક્ષણ કાયદાનો ભંગ, દાણચોરી, પાણીનો દુરુપયોગ અને કાર્બન ક્રેડિટ જેવા મુદ્દાઓ સામેલ રહેશે. SITનું નેતૃત્વ પૂર્વ સુપ્રીમ કોર્ટ જજ જસ્ટિસ જે. ચેલમેશ્વર કરશે અને 12 સપ્ટેમ્બર, 2025 સુધી રિપોર્ટ આપવો પડશે.

આ કેસ હાથણી ‘માધુરી’ના સ્થળાંતર સાથે જોડાયેલો છે. માધુરી છેલ્લા 32 વર્ષથી કોલ્હાપુરના જૈન મઠમાં રહેતી હતી. બોમ્બે હાઈકોર્ટ અને બાદમાં સુપ્રીમ કોર્ટે એના સ્વાસ્થ્ય અને કલ્યાણ માટે એને વનતારા ખસેડવાનો આદેશ આપ્યો હતો. પરંતુ આ નિર્ણય સામે કોલ્હાપુરમાં ભારે વિરોધ થયો હતો. સ્થાનિકો અને જૈન સમુદાયે પરંપરા અને ધાર્મિક લાગણીઓ પર પ્રહાર ગણાવીને હસ્તાક્ષર અભિયાન ચલાવ્યું.

આ પણ વાંચો : તરણેતરના વિશ્વપ્રસિદ્ધ ભાતીગળ લોકમેળાનો શુભારંભ : શિવભક્તિ- સંસ્કૃતિનો અનોખો સમન્વય, પશુ પ્રદર્શન હરીફાઈ, ગ્રામીણ ઓલિમ્પિક યોજાશે

SIT આ મુદ્દાઓની તપાસ કરશે

1. પ્રાણીઓનું સંપાદન: પ્રાણીઓ, ખાસ કરીને હાથીઓ, સ્થાનિક અને આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે કેવી રીતે પ્રાપ્ત થયા તેની તપાસ કરવા માટે.

2. કાનૂની પાલન: વન્યજીવન (સંરક્ષણ) અધિનિયમ, 1972 અને પ્રાણી સંગ્રહાલયના નિયમોનું પાલનનું મૂલ્યાંકન.

3. આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રોટોકોલ: જંગલી પ્રાણીસૃષ્ટિ અને વનસ્પતિની લુપ્તપ્રાય પ્રજાતિઓમાં આંતરરાષ્ટ્રીય વેપાર પરના સંમેલન (CITES) અને સંબંધિત આયાત/નિકાસ કાયદાઓનું પાલન કરવાની તપાસ.

4. પ્રાણી કલ્યાણ: પશુપાલન, પશુચિકિત્સા સંભાળ, પ્રાણી કલ્યાણ પ્રથાઓ અને મૃત્યુના કારણોના ધોરણોનું મૂલ્યાંકન.

5 . પર્યાવરણીય સબંધિત  ચિંતાઓ: સ્થળની આબોહવા યોગ્યતા અને ઔદ્યોગિક વિસ્તારની તેની નિકટતા સંબંધિત ફરિયાદોની તપાસ.

6 . સંગ્રહ અને સંરક્ષણ: બગાડ સંગ્રહ, સંરક્ષણ કાર્યક્રમો, સંવર્ધન પદ્ધતિઓ અને જૈવવિવિધતા સંસાધનોના ઉપયોગ સંબંધિત આરોપોની તપાસ.

7 . સંસાધનનો ઉપયોગ: જળ સંસાધનો અને કાર્બન ક્રેડિટ યોજનાઓના દુરુપયોગની તપાસ.

8 . વન્યજીવન વેપાર: કથિત દાણચોરી પ્રવૃત્તિઓ સહિત વન્યજીવન અને વેપાર કાયદાઓના સંભવિત ઉલ્લંઘનોની તપાસ.

9 . નાણાકીય પાલન: નાણાકીય અનિયમિતતાઓ અને મની લોન્ડરિંગ સંબંધિત આરોપોની સમીક્ષા.

10 . અન્ય સંબંધિત મુદ્દાઓ: અરજીઓ સાથે જોડાયેલા અથવા તપાસ દરમિયાન બહાર આવેલા કોઈપણ વધારાના મુદ્દાઓનું નિરાકરણ.

SIT ને અરજદારો, નિયમનકારો, અધિકારીઓ, હસ્તક્ષેપકારો અને પત્રકારો સહિત બહુવિધ સ્ત્રોતોમાંથી માહિતી મેળવવાની સત્તા છે. ટીમ કોર્ટમાં સંપૂર્ણ તથ્યપૂર્ણ અહેવાલ રજૂ કરવા માટે જરૂરી લાગે તેવા કોઈપણ ક્ષેત્રમાં તેની તપાસનો વિસ્તાર કરી શકે છે.