Mobile Manners : પબ્લિક પ્લેસમાં અવાજના આતંકવાદીઓથી તમે પણ છો પરેશાન? આ છે તેમને સુધારવાની ટીપ્સ

અકબરના હોજવાળી વાર્તા સૌએ સાંભળી હશે. રાજાએ જાહેર કરેલું કે બધાએ રાતના એક પ્યાલો દૂધ હોજમાં નાખવો. પણ ‘રાતના અંધારામાં મારો એક પ્યાલો પાણી કોણ જોશે?’ એવી નીતિ ધરાવનારાઓને લીધે સવારે આખો હોજ દૂધને બદલે પાણીથી ભરાઈ ગયેલો. આ વાર્તાનો સાર એ છે કે, આપણી આવી લુચ્ચી અથવા બેદરકાર નીતિ-વૃત્તિને લીધે જ જાહેર સ્થળોએ પાતળું પાણી જેવું, શિસ્તવિહીન સમાજજીવન જોવા મળે છે. અને સરવાળે સંપૂર્ણ સામાજિક વ્યવસ્થા દુર્બળ અને નિષ્ક્રિય બનતી જાય છે. વિશ્વના વિકસિત દેશોની પ્રજાના વખાણ કરતાં આપણે થાકતાં નથી પણ આપણે એ ભૂલી જઈએ છીએ કે ત્યાંની પ્રજા શિસ્તપ્રિય છે અને જાહેર જીવનમાં એટલી પ્રામાણિક છે કે ‘કોઈ જોતું ન હોય તો પણ દૂધનો પ્યાલો જ હોજમાં નાખે છે, પાણીનો નહીં’! અને એટલે જ એ લોકો દૂધ જેવી ક્વોલિટી જિંદગી જીવે છે.

આ તો થઈ આદર્શ સાથે સરખામણીની વાત. હવે જો કોઈ આટલાં લક્ષણો સાંભળે જેમ કે, રોંગ સાઈડમાં પોલીસની બીક વગર બિન્દાસ વાહન ચલાવવું; (ઇશ્વરે બે હાથ અને કંપનીએ વાહનમાં ઇન્ડિકેટર આપ્યાં હોવા છતાં) સાઇડ આપ્યાં વિના ડાબે જમણે વળવું; બીન-જરૂરી હોર્ન વગાડ વગાડ કરવા; પાછળવાળાને ઊડે એમ થૂંકવું; રિયર-વ્યૂ મિરરનો ઉપયોગ ન કરવો; નાની નાની વાતમાં (કાઠિયાવાડી બોલીમાં કહીએ તો) મોટાં ડખ્ખા કરવાં; અને પોલીસની જરાય બીક ન રાખવી – તો સામેનો માણસ એટલું જ પૂછે કે, “તમે રાજકોટની વાત કરો છો ને?”

આ પણ વાંચો : રાજકોટના 51મા ક્લેક્ટર તરીકે ડૉ. ઓમપ્રકાશએ ચાર્જ સંભાળ્યો : ગરીબો સુધી સરકારી યોજનાના લાભો પહોંચે એ પ્રાથમિકતા

તો આપણાં શહેરની આવી અસામાજિક ઓળખ દૂર કરવી હોય તો આપણે જ પરિવર્તન લાવવું પડશે. ઉદાહરણરૂપ, ટ્રાફિકના નિયમોનો ઉલાળિયો ન કરવો જોઈએ; અણઘડ ડ્રાઇવિંગ ન કરવું જોઈએ; ખોટી રીતો દ્વારા ડ્રાઇવિંગ લાઇસન્સ ન મેળવવું જોઈએ; આત્મવિશ્વાસનો અભાવ હોય (જેમ કે બિમાર હોઈએ અથવા માનસિક ઉદ્વેગમાં હોઈએ) ત્યારે વાહન ચલાવવાનું ટાળવું જોઈએ; ટ્રાફિકના નિયમો વિશે RTO અને ટ્રાફિક પોલીસની વેબસાઇટ કે મોબાઈલ એપ્લીકેશન પરથી જાણકારી મેળવવી જોઈએ. ટૂંકમાં, ટ્રાફિકના નિયમોનું પાલન કરીએ તો આટલી વસ્તુ જળવાયેલી રહે : પિતાશ્રીની આબરૂ, પોલીસની બીક, આપણાં હાથ-પગ અને શહેરની સંસ્કૃતિ.

ગોકુળિયું ગામ કે ગોકીરીયું ગામ?

બીજો એક ગંભીર મુદ્દો છે – વાહનોના હોર્નના અતિશય ઉપયોગથી થતું ધ્વનિ પ્રદૂષણ. શહેરના રસ્તાઓ પર ચાલતા ટ્રક અને ટેન્કર હાઈ ડેસિબલના, ગેરકાયદેસર રીતે એક્સ્ટ્રા ફિટ કરેલા મ્યૂઝિકલ હોર્ન વગાડે છે. આવા વાહનોમાં શહેરમાં અલગ હોર્નનો ઉપયોગ કરવાની સુવિધા હોવા છતાં, ડ્રાઇવરો મોટા હોર્ન વગાડે છે. પોલીસ પાસે માહિતી હોવા છતાં તેઓ આ મુદ્દે ગંભીર નથી. આશ્ચર્ય એ છે કે, ટ્રાફિક પોલીસ પોતાના કાન માટે પણ ચિંતિત નથી! જાગૃત નાગરિક તરીકે આપણી પણ ફરજ બને છે કે, ટ્રાફિક પોલીસને આવાં હોર્ન અંગે ટકોર કરીએ. ટ્રાફિક પોલીસ ટ્રક ડ્રાઇવરને નીચે ઉતારીને એનું જ હોર્ન સંભળાવતો હોય એવાં બીજાં રાજ્યનાં વિડીયો ફક્ત ફોરવર્ડ કરવાથી નહીં, સીધી કાર્યવાહીથી સમસ્યા હલ થાય. સાથે સાથે, નાગરિકે પણ પોતાનું વર્તન સુધારવું જોઈએ. બિનજરૂરી હોર્ન વગાડવાને બદલે ઘરેથી પાંચ મિનિટ વહેલાં નીકળીએ તો ઘોંઘાટ અને અકસ્માતો, બંનેમાંથી બચી શકાય.

પબ્લિક પ્લેસમાં મોબાઈલ મેનર્સ કેળવો

મોબાઈલ મેનર્સનો અભાવ પણ આધુનિક સમાજની વિસંગતતા છે. બસ, ટ્રેન કે ફ્લાઈટ જેવી જગ્યાઓમાં મોટેથી ફોન પર વાત કરવી કે રીલ્સ વગાડવી સામાન્ય બની ગઈ છે. આ બદમાશીમાં ભણેલા અને પૈસાવાળા લોકો પણ પાછળ નથી. પાછું, મોબાઇલનો ઉપયોગ બગાસાંની જેમ ચેપી છે. એક જણ રીલ્સ પ્લે કરતો થાય એટલે બીજાં પણ પ્લે કરે. એક ફોનમાં મોટેથી વાતો કરે એટલે બીજાને પણ એમ થાય કે ચાલો હું પણ ફોન લગાવું.

અવાજના આતંકવાદીઓને સુધારવાની ટીપ્સ :

(ડિસક્લેમર : જાહેર સ્થળે આવા પ્રયોગો સમજી વિચારીને, પૂર્વ તૈયારી સાથે, પરિણામનો વિચાર કરીને કરવા)

પબ્લિક ટ્રાન્સપોર્ટમાં આવાં અવાજના આતંકવાદીઓ સામે નમ્ર પણ અસરકારક રીતથી પ્રતિસાદ આપવો જોઈએ. જેમ કે – મોટા અવાજે રીલ્સ વગાડનારને ઇયરફોન ઑફર કરીને શરમાવવા, મોટા અવાજે વાતો કરનારને અત્યંત કર્કશ, એના અવાજથી મોટા અવાજવાળું મ્યુઝિક વગાડી તમારી નારાજગી વ્યક્ત કરવી. યાદ રહે કે સામાજિક શિસ્ત કોઈ કાયદા દ્વારા નહિ, નાગરિકોના સંસ્કારથી ઊભી થાય છે. અસ્તુ.

જાહેર પરિવહન સેવા અધિકારીઓને સૂચન : બસો અને ટ્રેનોમાં ‘બીજાંને ખલેલ પહોંચે એમ ફોનનો ઉપયોગ ન કરવો’ અથવા કમ સે કમ ‘શાંતિ જાળવો’ એવું લખેલા બોર્ડ મારવાનો સમય ક્યારનોય પાકી ગયો છે. અમલ કરશો.