યંગ જનરેશન દિવસમાં ૨૦૦ વખત મોબાઇલ ચેક કરે છે
પરીક્ષાઓ જ્યારે નજીક આવે છે ત્યારે વાલીઓ અને વિદ્યાર્થીઓએ પોપકોર્ન બ્રેઇન વિશે જાણવું જરૂરી છે. વિદ્યાર્થીઓ પણ એક જગ્યાએ જ્યારે ધ્યાન કેન્દ્રિત નથી કરી શકતા, વારંવાર સ્ક્રીન સમય વધવો, એક વિષયથી બીજા વિષય પર જતું રહેવું, વાંચતા વાંચતા પણ મોબાઈલ વિશે વિચારી મોબાઈલ ચેક કરતા રહેવું પોપકોર્ન બ્રેઇન નજીક લઈ જાય છે. આ અંગે મનોવિજ્ઞાન ભવનની વિદ્યાર્થીનીઓ દેસાઈ ઉન્નતિ, ગડારા બંસી અને વિઝુડા રીંકલે ડૉ. ધારા આર. દોશીના માર્ગદર્શન માં ૧૩૬૪ લોકો પર સર્વે કરી પોપકોર્ન બ્રેઇન વિશે સર્વે કરી માહિતી એકત્રિત કરી.
વારંવાર મોબાઈલ ચેક કરવાની વૃત્તિને પોપકોર્ન બ્રેઇન કહેવાય છે : ૭૪.૫% લોકોએ કહ્યું કે તેઓ કોઈ કામ કે પ્રવૃત્તિમાં હોય ત્યારે વચ્ચે સતત સ્ક્રોલિંગ કરે છે
- ૬૧.૨% લોકોએ કહ્યું કે તેઓ પોતાનો ફોન વારંવાર તપાસે છે.
- ૭૪.૫% લોકોએ કહ્યું કે તેઓ કોઈ કામ કે પ્રવૃત્તિમાં હોય ત્યારે વચ્ચે સતત સ્ક્રોલિગ કરે છે.
- ૫૬.૯% લોકોએ કહ્યું કે તેઓ પોતાના મોબાઈલમાં નોટીફિકેશન આવતા જ તેને જોવા તત્પર
- થઈ જાય છે.
- ૬૧.૮% લોકોએ કહ્યું કે તેઓને કોઈ કાર્યમાં એકાગ્ર થવામાં મુશ્કેલી અનુભવાય છે.
- ૭૦.૬% લોકોએ કહ્યું કે તેઓ વારંવાર મોબાઈલ ચેક ન કરે તો અશાંતિનો અનુભવ કરે છે.
- ૫૬.૯% લોકોએ કહ્યું કે જયારે તેઓ મોબાઈલનો ઉપયોગ કરતા હોય ત્યારે અન્ય કાર્ય કરવાની
- ઈચ્છા થતી નથી.
- ૭૪% લોકોએ કહ્યું કે નવી માહિતી મેળવવા માટે તેઓ સૌ પ્રથમ મોબાઈલનો જ વિકલ્પ પસંદ
- કરે છે.
- ૭૦.૨% લોકોએ કહ્યું કે તેઓ ૧ કલાકમાં વારંવાર પોતાનો મોબાઈલ ચેક કરે છે.
- ૮૦.૧% લોકોએ કહ્યું કે મોબાઈલમાં નોટીફિકેશન આવ્યા બાદ જો તરત જ ચેક ન કરો તો તેમને
- બેચેની અનુભવાય છે.
- ૬૧.૬% લોકોએ કહ્યું કે દિવસ દરમ્યાન મોબાઇલનો વધુ ઉપયોગ એ રાતની ઉંઘમાં વિક્ષેપ
- ઉભો કરે છે.
- ૫૭.૧% લોકોએ કહ્યું કે વધારે મોબાઈલના ઉપયોગના કારણે તેમની યાદશક્તિમાં ઘટાડો થાય છે.
- ૭૭.૪% લોકોએ કહ્યું કે લાઈક અને કમેન્ટ ન મળે તો નિરાશા અને એકલતાની ભાવના
- અનુભવાય છે.
- ૫૧.૯% લોકોએ કહ્યું કે જરૂરતથી વધારે એક્ટિવ રહેવાના કારણે મગજમાં હંમેશા થાકનો અનુભવ થાય છે
- ૬૩.૩% લોકોએ કહ્યું કે મોબાઈલનોવધુ પડતો ઉપયોગ કરવાથી નવા વિચારો કરવામાં અસમર્થતા અનુભવાય છે.
- ૫૯.૨% લોકોએ કહ્યું કે વારંવાર મૂડ સ્વિગ્સની સમસ્યાઓથી તેઓ પરેશાન છે.
- ૫૬.૬% લોકોએ કહ્યું કે તેમનું મન એકથી બીજા – બીજાથી ત્રીજા વિચાર તરફ બદલાયા કરે છે.
- ૮૨.૧% લોકોએ કહ્યું કે તેઓ મનપસંદ કાર્ય કરતા હોય અને વચ્ચે નોટીફિકેશન આવતા તેઓનના મૂળ કાર્યને ભૂલી જાય છે.
- ૫૪.૬ % લોકોએ કહ્યું કે તેમને લાગે છે કે મોબાઈલમાં પસાર કરેલ સમય એ તેમના માટેનો
- સમય હતો.
- ૮૬.૪% લોકોએ કહ્યું કે સમય મર્યાદાથી વધારે મોબાઈલનો ઉપયોગ કરવો એ અયોગ્ય છે.
પોપકોર્ન બ્રેઈન એ નબળી માનસિકતા
પોપકોર્ન બ્રેઇન એ એક માનસિક સ્થિતિ છે જેમાં વ્યક્તિ એક વિષયથીબીજા વિષય પર વિચાર કરતી વખતે ભટકી જાય છે. તેને પોપકોર્ન બ્રેઈન સિન્ડ્રોમ પણ કહેવામાં આવે છે. આ એક પ્રકારની નબળી માનસિક સ્થિતિ છે જેના કારણે એક વસ્તુ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં મુશ્કેલી થાય છે. જેમ રાંધવામાં આવે ત્યારે પોપકોર્નના દાણા ફૂટે છે.જ્યાં તે ડિજિટલ ટેકનોલોજી, ગેજેટ્સ, અને વારંવાર બદલાતા ડેટાની ટેવાઈ જવાથી ઊંડા અને મક્કમ વિચારો કરવા અસમર્થ થઈ જાય છે. આનાથી આપણા મગજ માટે એક સમયે એક વસ્તુ ઉપર ઘ્યાન કેન્દ્રિત કરવું મુશ્કેલ બને છે. મનની આ સ્થિતિ આપણી ઉત્પાદકતા અને સર્જનાત્મકતાને ખરાબ રીતે અસર કરે છે. સોશિયલ મીડિયા પર વધુ સમય વિતાવવો પણ પોપકોર્ન બ્રેઇનનું કારણ બની શકે છે.
પોપકોર્ન સિન્ડ્રોમમાંથી કઈ રીતે બહાર આવવું ?
- બિન-આવશ્યક એપ્લિકેશનોમાંથી બિનજરૂરી સૂચનાઓ બંધ
- કરવાનો પ્રયાસ કરો.
- સોશિયલ મીડિયા તપાસવા માટે ચોક્કસ સમયગાળો ફાળવવો,
- જેમ કે ૩-૪ કલાક પછી થોડી મિનિટો લેવી.
- દરેક બીજી વસ્તુ માટે ફોન સુધી પહોંચવાને
- બદલે, પ્રકૃતિમાં અથવા તમારા પરિવાર
- સાથે થોડો સમય પસાર કરવાનો પ્રયાસ કરો.
- રોજ પુસ્તક વાંચો અથવા અન્ય વ્યક્તિ
- સાથે વાતચીત કરો. આ તમારું ધ્યાન
- ડિજિટલ થી દૂર કરશે.
- નાની એવી ક્રિયાઓ કરો જેનાથી
- તમને આનંદ મળે અને મગજ
- શાંત રહે.
- દિવસમાં ઓછામાં ઓછા ૩-૪
- કલાક માટે ફોન, લેપટોપ, અને
- ટીવીને દૂર કરી તમારી મનપસંદ
- પ્રવૃત્તિ કરો
- પરિવાર અને મિત્રોના સાથમાં
- ગુણવત્તાવાળો સમય વિતાવો.
શું છે લક્ષણો ?
- ધ્યાન અને એકાગ્રતાનો અભાવ
- તણાવ અને ચિતાનું ઉચ્ચ
- સ્તર
- નબળી નિર્ણય શક્તિ
- વારંવાર ફોન ચેક કરવાની ઈચ્છા થવી
- મૂડ સ્વિંગ્સ
- નાની વાતમાં ચિડાઈ જવું.
- આવેગિક અસંતુલન
- નિંદ્રામાં ઘટાડો
- સામાજિક કુસમાયોજન
- વારંવાર માથાનો દુખાવો થવો
- યાદશક્તિમાં ઘટાડો
- અશાંતિનો અનુભવ
- એકલતાનો અનુભવ
- અનિયંત્રિત વિચારો
- ધીરજતાનો અભાવ