હવે એરપોર્ટ ઉપર મુકાશે ફૂલ બોડી સ્કેનિંગ, દિલ્હીથી થશે શરૂઆત

CTX મશીનમાં સામાન સ્કેન થશે ત્યારે લેપટોપ અને પ્રવાહી પદાર્થો ચેક-ઈન બેગમાંથી કાઢવાની જરૂર નહીં રહે.

નવી દિલ્હી

શરીરમાં સામાન છુપાવીને લઈ જનારા લોકો હવે પકડાઈ જશે. અત્યાર સુધી દુનિયાના કેટલાક ગણતરીના એરપોર્ટ પર જ ફુલ બોડી સ્કેનર લાગેલા છે. ફુલ બોડી સ્કેનરથી શરીરમાં છુપાવવામાં આવેલા નોન-મેટલ ઓબ્જેક્ટ્સને પક઼ી શકાય છે. ફુલ બોડી સ્કેનર એવું ડિવાઈસ છે જેમાં વ્યક્તિને સ્પર્શ કર્યા વિના કે તેની પ્રાઈવસીનું ઉલ્લંઘન કર્યા વિના શરીરમાં છુપાવેલી વસ્તુઓને સરળતાથી પકડી શકાય છે. હવે આ પ્રકારનું મશીન દિલ્હીના ઈન્દિરા ગાંધી ઈન્ટરનેશનલ એરપોર્ટ પર લાગશે. આ ઉપરાંત કેબિન બેગ્સના સ્કેનિંગ માટે 3D કમ્પ્યૂટેડ ટોમોગ્રાફી એક્સ-રે મશીન પણ ઈન્સ્ટોલ કરવામાં આવશે. મે 2024થી દિલ્હી એરપોર્ટ પર આ બંને મશીનો જોવા મળશે.

દિલ્હી એરપોર્ટથી આ મશીન લગાવવાની શરૂઆત થઈ રહી છે અને અન્ય મોટા એરપોર્ટ પર પણ આ મશીનો લગાવાશે. ઉપરાંત ગ્રેટર નોઈડા અને નવી મુંબઈ જેવા નવા એરપોર્ટ્સ પર પણ સંચાલન શરૂ થયાના પહેલા જ દિવસથી આ મશીનો લગાવી દેવાશે. 3D CTX મશીનની લાંબા સમયથી રાહ જોવાઈ રહી હતી. 3D CTX મશીન ઈન્સ્ટોલ થતાં સિક્યોરિટી ચેક-ઈન પોઈન્ટ પર લેપટોપ અને પ્રવાહી પદાર્થો બેગમાંથી કાઢીને ટ્રેમાં નહીં મૂકવા પડે. ઘણીવાર એરપોર્ટ પર આ વસ્તુઓ ટ્રેમાં મૂકવાની હોય છે ત્યારે ભીડના લીધે ટ્રે જલ્દી મળતી નથી અને ઊભા રહેવું પડે છે. એવામાં 3D CTX મશીન લાગી જતાં સિક્યોરિટી ચેક-ઈનની પ્રક્રિયા ઝડપી બનવાની અપેક્ષા છે.

ચાલુ વર્ષની શરૂઆતમાં જ બ્યૂરો ઓફ સિવિલ એવિએશન સિક્યોરિટી (BCAS)એ 31 ડિસેમ્બર 2023 સુધીમાં વાર્ષિક 50 લાખથી વધુ પેસેન્જરો ધરાવતા એરપોર્ટ પર CTX મશીન ઈન્સ્ટોલ કરવાના નિર્દેશ આપ્યા હતા. સાથે જ દર વર્ષે 1 કરોડથી વધુ પેસેન્જરોની અવરજવર ધરાવતા વિમાન મથકો પર બોડી સ્કેનર મશીન ઈન્સ્ટોલ કરવાનું સૂચન કર્યું હતું. પરંતુ આ મશીનોની સપ્લાય ચેઈન ધીમી હોવાથી, મશીનોના ઉત્પાદકોની ઢીલી કામગીરી અને એરપોર્ટ સંચાલકો તરફથી કેપેસિટીના ચોક્કસ આંકડા આપવામાં વિલંબ થતાં બ્યૂરો ઓફ સિવિલ એવિએશન સિક્યોરિટીએ બંને હાઈ-ટેક મશીનો ઈન્સ્ટોલ કરવાની તારીખ લંબાવી છે.

BCASના ડીજી ઝૂલ્ફીકાર હસને જણાવ્યું કે, “તમામ એરપોર્ટ માટે હવે સમાન ડેડલાઈન નહીં હોય. હવે અમે એરપોર્ટ પ્રમાણે ડેડલાઈન નક્કી કરીશું. દિલ્હીનું ઈન્દિરા ગાંધી ઈન્ટરનેશનલ એરપોર્ટ સર્વપ્રથમ એરપોર્ટ હશે જ્યાં આ મશીનો મે 2024 સુધીમાં ઈન્સ્ટોલ થશે. ફેબ્રુઆરી 2024માં દિલ્હી એરપોર્ટ પર નવું ટર્મિનલ 1 ખુલ્લું મૂકાશે ત્યારે સૌથી પહેલા અહીં જ 3D CTX મશીન મૂકવામાં આવશે.”

IGIA પર ઉપયોગમાં લેવાયેલું CTX મશીન હાલમાં જ ટ્રાયલ માટે બેંગાલુરુ મોકલવામાં આવ્યું હતું. બેંગાલુરુમાં નવા ટર્મિનલ 2 પર પેસેન્જરોની હેન્ડબેગ ચેક કરવા માટે આ મશીનનો ઉપયોગ કરવામાં આવી રહ્યો છે. આ મશીનની બેગેજ હેન્ડલિંગ કેપેસિટી કેટલી છે તેની ચકાસણી એરપોર્ટ સંચાલકો કરી રહ્યા છે, જેથી અંદાજો આવે કે આવા કેટલા મશીનો ઈન્સ્ટોલ કરવાની જરૂર પડશે.

દિલ્હી એરપોર્ટના સંચાલક નવા મશીનના સિક્યોરિટી લેઆઉટ કેવા હોવા જોઈએ તેનો અભ્યાસ કરી રહ્યા છે કારણકે હાલમાં ઉપયોગમાં લેવાતા 2D મશીન કરતાં 3D CTX મશીનની ફૂટપ્રિન્ટ વધુ છે. ચાલુ વર્ષની શરૂઆતમાં લંડન સિટી એરપોર્ટે 100 એમએલ સુધીના જ પીણાં લઈ જવાની મર્યાદા હટાવી લીધી હતી. CTX મશીન લાગ્યા બાદ હવે મુસાફરો 2 લીટર સુધી લિક્વિડ લઈ જઈ શકે છે. ઉપરાંત હેન્ડબેગમાંથી ઈલેક્ટ્રોનિક વસ્તુઓ કાઢવાની જરૂર પણ નથી પડતી. જૂન 2024 સુધીમાં બધા જ એરપોર્ટ પર 3D CTX મશીન ઈન્સ્ટોલ કરવાની ડેડલાઈન યુકેમાં નક્કી કરવામાં આવી છે.