સ્તન કેન્સરને ખતરનાક તબક્કામાં આગળ વધતું અટકાવવું જરૂરી

સારવારમાં થતો વિલંબ કેન્સરની ટકાવારી વધારે છે
યોગ્ય સમયે માતા બનવું અને બાળકોને સ્તનપાન કરાવવું એ સ્તન કેન્સરથી બચવાનો માર્ગ છે.

કેન્સર નામ જ એવું છે કે લોકો સાંભળીને ગભરાઈ જાય છે. બહુધા લોકો એમ માને છે કે, કેન્સર થયું એટલે જીવન રેખા પૂરી થઇ ગઈ. આવો ગભરાટ થવા પાછળનું કારણ પણ વ્યાજબી છે. જો આપણે WHO ડેટા પર નજર કરીએ તો, કેન્સરને કારણે દર વરસે એક કરોડથી વધુ લોકો મૃત્યુ પામ્યા હતા, એટલે કે દર 6 માંથી એક મૃત્યુ કેન્સરને કારણે થાય છે. તેમાંથી સૌથી વધુ મૃત્યુ સ્તન કેન્સરને કારણે થાય છે. મતલબ કે મહિલાઓને આનો સૌથી વધુ માર સહન કરવો પડે છે. સ્તન કેન્સર અનેક તબક્કામાં જઈને ખતરનાક બની જાય છે, જ્યાંથી સારવાર મુશ્કેલ બની જાય છે, તેને મેટાસ્ટેસિસ સ્ટેજ કહે છે.

ઈન્ડિયા અગેઈન્સ્ટ કેન્સરના ડેટા મુજબ ભારતમાં કેન્સરને કારણે લગભગ 8.5 લાખ લોકો મૃત્યુ પામ્યા છે, જેમાંથી પ્રથમ નંબર બ્રેસ્ટ કેન્સરને કારણે હતો. મહિલાઓને કેન્સરથી બચાવવા માટે ચારે બાજુથી પ્રયાસો થઈ રહ્યા છે. સ્તન કેન્સર અને ગર્ભાશયના મુખના કેન્સરને રોકવા માટે જાગૃતિ અભિયાન પર ભાર મૂકવામાં આવી રહ્યો છે જેથી મહિલાઓ સમયસર તેને ઓળખી શકે અને આ ખતરનાક રોગનો ભોગ બનવાથી બચી શકે.

મેટાસ્ટેસિસ એક ગંભીર તબક્કો છે. એઈમ્સનાં એક નિષ્ણાત ડોકટરે કહ્યું છે કે ભારતમાં સૌથી વધુ ચિંતાજનક બાબત સામે આવી રહી છે તે સ્વાસ્થ્ય સેવાઓ મેળવવામાં વિલંબ છે, કેન્સરની મોડી તપાસને કારણે મૃત્યુ થાય છે. Cancer.gov અનુસાર, મેટાસ્ટેસિસ વિવિધ પ્રકારના કેન્સરના ચોથા તબક્કામાં થાય છે અને તેથી, મેટાસ્ટેસિસ એક ગંભીર તબક્કો છે.

મતલબ કે માનવ શરીરમાં કેન્સર એટલું મજબૂત હતું કે તે શરીરના અન્ય ભાગોમાં પણ ફેલાઈ ગયું હતું. સ્ટેજ I અથવા સ્ટેજ II ધરાવતા લોકો કરતા સ્ટેજ III સ્તન કેન્સર ધરાવતા લોકોને ફરીથી સ્તન કેન્સર થવાનું જોખમ વધારે છે. છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં સ્તન કેન્સરથી બચવાના દરમાં સુધારો થયો હોવા છતાં, હજુ પણ એવા ઘણા દર્દીઓ છે કે જેમનું જીવન તેના પરત આવવાના અને મેટાસ્ટેસિસના ભયથી ત્રાસી જાય છે.

ચાલો પહેલા સમજીએ કે કેન્સર માટે મેટાસ્ટેસાઇઝ થવાનો અર્થ શું છે? મેટાસ્ટેટિક સ્તન કેન્સર (mBC) ને મોટે ભાગે સ્ટેજ IV કહેવામાં આવે છે. આ સૂચવે છે કે કેન્સર સ્તનથી આગળ ફેલાયું છે અને છાતીમાં નજીકના લસિકા ગાંઠોમાં ફેલાયું છે. કેન્સર ફેફસાં, લીવર કે મગજ સુધી પહોંચી ગયું છે. જો તમને mBC હોવાનું નિદાન થયું હોય તો ગભરાટ અને ડર લાગવો તે સામાન્ય છે. જો કે, તે ધ્યાનમાં રાખવું જરૂરી છે કે તેની વહેલી ઓળખ થવી જોઈએ અને તેની સારવાર સમયસર શરૂ થવી જોઈએ.

તેને આ તબક્કે પહોંચવા ન દો
જો કોઈ વ્યક્તિ સ્તન કેન્સરના ચોથા તબક્કામાં પહોંચી ગયું હોય, તો તેના બચવાની શક્યતા લગભગ નહિવત્ છે, પરંતુ તે તમારા માનસિક સંતુલન સાથે ઉલટી પણ થઈ શકે છે. આ માટે ખૂબ જ મજબૂત ઇચ્છા શક્તિની જરૂર છે. સ્તન કેન્સરને આ સ્ટેજ સુધી ન પહોંચવા દેવું સારું છે. આ માટે કેટલીક બાબતોનું ધ્યાન રાખવું જરૂરી છે. જો તમારા પરિવારમાં કેન્સર સાથે આનુવંશિક સંબંધ છે, તો હંમેશા સાવચેત રહો અને જો શરીરમાં કોઈ ફેરફાર થાય તો નિયમિતપણે ડૉક્ટરની સલાહ લો. આ સાથે, 20 વર્ષની ઉંમર પછી, હંમેશા તમારા સ્તનોને અરીસામાં જોતા રહો. જો કોઈ ફેરફાર થાય, તો તરત જ ડૉક્ટર પાસે જાઓ. જો તમને સ્તનમાં ક્યાંક નાનો ગઠ્ઠો દેખાય અથવા રંગમાં ફેરફાર દેખાય તો સાવધાન થઈ જાવ. સિગારેટ, આલ્કોહોલ અને પ્રોસેસ્ડ ફૂડના સેવનથી સ્તન કેન્સરનું જોખમ વધી જાય છે, તેથી આ વસ્તુઓથી દૂર રહો. યોગ્ય સમયે માતા બનવું અને બાળકોને સ્તનપાન કરાવવું એ સ્તન કેન્સરથી બચવાનો માર્ગ છે.