શું અજમેર શરીફની દરગાહમાં પહેલા શિવ મંદિર હતું ?? ક્યા પુસ્તક પરથી કરાયો દાવો ?? જાણો તેમ શું લખ્યું છે

ઉત્તર પ્રદેશની સંભલની જામા મસ્જિદનો વિવાદ દેશભરમાં વકર્યો છે. આ દરમિયાન રાજસ્થાન સ્થિત  અજમેર દરગાહ ચર્ચામાં આવી છે. દરગાહની ઇમારતના સ્થળે અગાઉ ભગવાન શિવનું મંદિર હોવાના દાવા બાદથી વિવાદ ચાલી રહ્યો છે. અજમેરની એક સ્થાનિક અદાલતે એક અરજીની સુનાવણી માટે સ્વીકાર્યું છે જેમાં હિન્દુ સેનાએ દાવો કર્યો છે કે દરગાહ શિવ મંદિરની ટોચ પર બનાવવામાં આવી છે. સુનાવણી લાયક અરજીને ધ્યાનમાં રાખીને, કોર્ટે સંબંધિત પક્ષકારોને નોટિસ જારી કરી છે અને તેમને જવાબ દાખલ કરવા જણાવ્યું છે. કેસની આગામી સુનાવણી 20 ડિસેમ્બરે થશે.

વાસ્તવમાં, હિન્દુ સેનાના રાષ્ટ્રીય અધ્યક્ષ વિષ્ણુ ગુપ્તાએ અજમેરની મુનસિફ કોર્ટમાં આ કેસ દાખલ કર્યો છે. તેમણે એક પુસ્તકમાં કરેલા દાવાઓ પર તેમની અરજીનો આધાર રાખ્યો છે. આ પુસ્તક હરબિલાસ સારડા દ્વારા 1911માં લખવામાં આવ્યું હતું, જેનું નામ અજમેરઃ હિસ્ટોરિકલ અને ડિસક્રીપટીવ છે. અંગ્રેજીમાં લખાયેલ આ પુસ્તકમાં 168 પેજ છે. તેમાં એક અલગ પ્રકરણ છે જેનું નામ છે ‘દરગાહ ખ્વાજા મોહિનુદ્દીન ચિશ્તી’. જેમાં ખ્વાજાના જીવન અને તેમની દરગાહની વિગતો આપવામાં આવી છે.

પેજ નંબર 93 પર લખ્યું છે કે બાલંદ દરવાજાના ઉત્તર દરવાજામાં આવેલી ત્રણ માળની છત્રી એક હિંદુ ઈમારતના ભાગમાંથી બનાવવામાં આવી છે, છત્રીની રચના બતાવે છે કે તે હિન્દુ મૂળની છે, તેની સપાટી પર સુંદર કોતરણી છે. ચૂનો અને પેઇન્ટ સાથે બનાવવામાં આવે છે. આ જ પુસ્તકના પેજ નંબર 94 પર લખ્યું છે કે છત્રીમાં લાલ રંગનો રેતીનો પથ્થરનો ભાગ જૈન મંદિરનો છે જે નાશ પામ્યો છે.

પેજ નંબર 96 પર લખ્યું છે કે બુલંદ દરવાજા અને અંદરના આંગણાની વચ્ચેનો પ્રાંગણ, તેની નીચે જૂની હિંદુ ઈમારત (મંદિર?)ના ભોંયરાઓ છે, જેમાંના ઘણા ઓરડાઓ હજુ પણ અકબંધ છે, હકીકતમાં એવું જણાય છે. શાસકોના શરૂઆતના દિવસોમાં જૂના હિંદુ મંદિરોની જગ્યા પર આખી દરગાહનું નિર્માણ કરવામાં આવ્યું હતું. આગળના પાના પર લખ્યું છે – પરંપરા કહે છે કે ભોંયરાની અંદરના એક મંદિરમાં મહાદેવની મૂર્તિ છે, જેના પર બ્રાહ્મણ પરિવાર દ્વારા દરરોજ ચંદન લગાવવામાં આવતું હતું, જે આજે પણ દરગાહ દ્વારા ઘડિયાલી તરીકે રાખવામાં આવે છે. જાય છે. હવે પુસ્તકમાં લખેલી આ બાબતોના આધારે અરજી દાખલ કરવામાં આવી છે.

ફરિયાદીનું શું કહેવું છે ?

વાદી વિષ્ણુ ગુપ્તાના વકીલ યોગેશ સિરોજાએ અજમેરમાં જણાવ્યું કે આ કેસની સુનાવણી સિવિલ કેસના જજ મનમોહન ચંદેલની કોર્ટમાં થઈ હતી. સિરોજાએ કહ્યું, ‘દરગાહમાં શિવ મંદિર હોવાનું કહેવાય છે. અગાઉ ત્યાં પૂજા થતી હતી. પૂજા ફરી શરૂ કરવા માટેનો દાવો સપ્ટેમ્બર 2024માં દાખલ કરવામાં આવ્યો હતો. કોર્ટે દાવો સ્વીકારીને નોટિસ જારી કરી છે. તેમણે કહ્યું કે આ સંબંધમાં અજમેર દરગાહ સમિતિ, લઘુમતી મંત્રાલય, ભારતીય પુરાતત્વ સર્વેક્ષણ (ASI) કાર્યાલય-નવી દિલ્હીને સમન્સ જારી કરવામાં આવ્યા છે. ફરિયાદી વિષ્ણુ ગુપ્તાએ કહ્યું, ‘અમારી માંગ હતી કે અજમેર દરગાહને સંકટ મોચન મહાદેવ મંદિર જાહેર કરવામાં આવે અને જો દરગાહનું કોઈ પણ પ્રકારનું રજીસ્ટ્રેશન હોય તો તેને રદ કરવામાં આવે. તેનો સર્વે ASI મારફત થવો જોઈએ અને હિન્દુઓને ત્યાં પૂજા કરવાનો અધિકાર મળવો જોઈએ.

દરગાહ મેનેજમેન્ટે શું કહ્યું ?

અજમેરના વિશ્વ પ્રસિદ્ધ સૂફી સંત ખ્વાજા મોઈનુદ્દીન હસન ચિશ્તીની દરગાહના દીવાન સૈયદ નસીરુદ્દીને કહ્યું છે કે દેશમાં દરગાહ અને મસ્જિદોમાં મંદિરો શોધવાની નવી પ્રથા ન તો દેશના, સમાજના હિતમાં છે અને ન તો આવનારા સમયમાં. પેઢીના હિતમાં તે ઠીક છે. તેમણે કહ્યું કે આ દરગાહ સાડા આઠસો વર્ષ જૂની છે, જેને સો વર્ષ જૂના પુસ્તકથી નકારી શકાય તેમ નથી. અંજુમન મોઈનીયા ફખરીયા ચિશ્તિયા ખુદ્દામેઈન-એ-ખ્વાજા સૈયદઝાદગાનના સેક્રેટરી સૈયદ સરવર ચિશ્તીએ કહ્યું કે ગરીબ નવાઝની દરગાહ હતી, છે અને ભવિષ્યમાં પણ રહેશે. તેમણે કહ્યું કે દેશની દરેક મસ્જિદ અને દરગાહમાં મંદિર શોધીને મુસ્લિમોની આસ્થાને ઠેસ પહોંચાડવાનું કામ કરવામાં આવી રહ્યું છે. તેમણે કહ્યું કે અજમેર દરગાહ દરેકની આસ્થાનું કેન્દ્ર છે.