Sharad Purnima 2024 : શરદ પૂર્ણિમાની રાત્રીએ ચંદ્રની ચાંદનીમાં ખીર ખાવાનો મહિમા શું છે ? જાણો ધાર્મિક અને વૈજ્ઞાનિક મહત્વ
દર વર્ષે આસો માસના શુક્લ પક્ષની પૂર્ણિમાની તિથિએ શરદ પૂર્ણિમા ઉજવવામાં આવે છે. તમામ પૂર્ણિમાઓમાં શરદ પૂર્ણિમાનું વિશેષ મહત્વ છે. જે શરદઋતુના આગમનની નિશાની છે. ધાર્મિક માન્યતાઓ અનુસાર, શરદ પૂર્ણિમાના દિવસે ભગવાન કૃષ્ણએ ગોપીઓ સાથે રાસ રમે છે તેથી તેને રાસ પૂર્ણિમા કહેવામાં આવે છે. બીજી માન્યતા એવી છે કે શરદ પૂર્ણિમાના દિવસે દેવી લક્ષ્મી પૃથ્વી પર આવે છે, તેથી તેને કોજાગર પૂર્ણિમા કહેવામાં આવે છે. શરદ પૂર્ણિમાના દિવસે અને રાત્રે ખુલ્લા આકાશ નીચે ચાંદની ચાંદનીમાં ખીર રાખવાની પરંપરા છે. તો જાણી લો શરદ પૂર્ણિમાના દિવસે ખીરને ચાંદનીમાં શા માટે રાખવામાં આવે છે.
આ તહેવાર ખાસ કરીને લક્ષ્મી પૂજા, ઉપવાસ અને રાત્રે ચંદ્રની પૂજા સાથે જોડાયેલો છે. નારદ પુરાણ અનુસાર દર વર્ષે કરવામાં આવતા આ વ્રત લક્ષ્મીજીને તૃપ્ત કરે છે, લક્ષ્મી આનાથી પ્રસન્ન થઈને આ સંસારમાં સુખ-સમૃદ્ધિ આપે છે. આ દિવસે ખુલ્લા આકાશ નીચે ખીર રાખવાની પરંપરાનું ધાર્મિક અને વૈજ્ઞાનિક બંને રીતે મહત્વ છે. પંચાંગ અનુસાર આસો મહિનાની પૂર્ણિમાની તિથિ 16 ઓક્ટોબરે રાત્રે 08:40 કલાકે શરૂ થશે. તે જ સમયે, આ તારીખ બીજા દિવસે એટલે કે 17 ઓક્ટોબરે સાંજે 04:55 વાગ્યે સમાપ્ત થશે. આવી સ્થિતિમાં શરદ પૂર્ણિમાનો તહેવાર 16 ઓક્ટોબરે ઉજવવામાં આવશે. આ દિવસે સાંજે 05:05 કલાકે ચંદ્રોદય થશે. ચાલો આને વિગતવાર સમજીએ.
ધાર્મિક મહત્વ
શરદ પૂર્ણિમા ભગવાન શ્રી કૃષ્ણ અને ગોપીઓની રાસલીલા સાથે પણ જોડાયેલી છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ દિવસે ભગવાન શ્રી કૃષ્ણએ વૃંદાવનમાં ગોપીઓ સાથે મહારાસલીલા કરી હતી, જેથી આ પૂર્ણિમાને ‘રાસ પૂર્ણિમા’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. આ દિવસે ચંદ્ર તેના 16 તબક્કામાં પૂર્ણ થાય છે અને તેના કિરણોને અમૃતથી ભરપૂર માનવામાં આવે છે.
ધાર્મિક માન્યતાઓ અનુસાર દેવી લક્ષ્મીનું સ્વાગત કરવા માટે શરદ પૂર્ણિમાની રાત્રે જાગવું એ સમૃદ્ધિનું પ્રતીક છે. ખુલ્લા આકાશની નીચે ખીરને રાખવાની પરંપરાનું ધાર્મિક મહત્વ એ છે કે ચંદ્રના કિરણો ખીરને અમૃતથી ભરે છે, જે તેને વધુ પૌષ્ટિક અને દૈવી ખોરાક બનાવે છે. પ્રસાદ તરીકે તેનું સેવન કરવાથી સ્વાસ્થ્ય અને સમૃદ્ધિ વધે છે. એવું પણ માનવામાં આવે છે કે શરદ પૂર્ણિમાની રાત્રે દેવી લક્ષ્મી પૃથ્વી પર ભ્રમણ કરે છે અને જે લોકો જાગરણ કરે છે અને ખીર ચઢાવે છે તેમને દેવી લક્ષ્મીની કૃપા પ્રાપ્ત થાય છે.
વૈજ્ઞાનિક મહત્વ
શરદ પૂર્ણિમાનો સમય એ વર્ષનો તબક્કો છે જ્યારે હવામાન બદલાય છે. ઉનાળા પછી આ પ્રથમ પૂર્ણિમા છે અને વાતાવરણમાં ઠંડક આવવા લાગે છે. આ દિવસે ચંદ્ર પૃથ્વીની સૌથી નજીક હોય છે, જેના કારણે તેના કિરણો ખૂબ અસરકારક હોય છે. વૈજ્ઞાનિક દ્રષ્ટિકોણથી, ચંદ્રના કિરણો વાતાવરણમાં હાજર નકારાત્મક ઊર્જાને ઘટાડે છે અને ખીર જેવા ખોરાક પર હકારાત્મક ઊર્જા અસર કરે છે. ખીર દ્વારા ચંદ્રના કિરણો શરીર અને મન બંને પર સકારાત્મક અસર કરે છે, તેને એક વિશેષ અને પવિત્ર વિધિ બનાવે છે. આયુર્વેદ અનુસાર શરદ પૂર્ણિમાની રાત્રે ચંદ્રના કિરણોમાં બેસીને ખીર ખાવાથી શારીરિક અને માનસિક સંતુલન જળવાઈ રહે છે અને પાચનતંત્ર પણ સુધરે છે.
