વિશ્વના 20 સૌથી પ્રદૂષિત શહેરોની યાદી જાહેર : 13 શહેર તો માત્ર ભારતના, દિલ્હી દુનિયાની સૌથી પ્રદૂષિત રાજધાની
વિશ્વના 20 સૌથી પ્રદૂષિત શહેરોની યાદી બહાર પાડવામાં આવી છે, જેમાં 13 શહેરો એકલા ભારતના છે. આમાં, સૌથી પ્રદૂષિત શહેર મેઘાલયનું બુર્નિહાટ છે. IQAir દ્વારા પ્રકાશિત અહેવાલ મુજબ, દિલ્હી વિશ્વની સૌથી પ્રદૂષિત રાજધાની છે. જો આપણે દેશોની વાત કરીએ તો, ભારત વિશ્વનું પાંચમું સૌથી પ્રદૂષિત શહેર છે. આ આંકડો વર્ષ 2024 માટે જાહેર કરવામાં આવ્યો છે, જ્યારે 2023 માં ભારત ત્રીજા સ્થાને હતું. આ રીતે પ્રદૂષણના મામલે થોડો સુધારો થયો છે. રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે ભારતમાં PM 2.5 પાર્ટીકલ્સ ઘનતામાં 7 ટકા સુધીનો ઘટાડો થયો છે. જો આપણે ટોચના 10 શહેરોની વાત કરીએ, તો 6 ફક્ત ભારતમાં જ છે.
ભારતના જે ૧૩ શહેરોને સૌથી વધુ પ્રદૂષિત ગણવામાં આવ્યા છે તેમાં પંજાબથી મેઘાલય સુધીના શહેરોનો સમાવેશ થાય છે. આ યાદીમાં, બુર્નિહાટ પહેલા નંબરે છે જ્યારે દિલ્હી બીજા નંબરે છે. દિલ્હીને વિશ્વની સૌથી પ્રદૂષિત રાજધાની તરીકે પણ સ્થાન આપવામાં આવ્યું છે. આ ઉપરાંત પંજાબનું મુલ્લાનપુર ત્રીજા સ્થાને છે. ફરીદાબાદ ચોથા સ્થાને છે. ત્યારબાદ ગાઝિયાબાદનું લોની, નવી દિલ્હી, ગુરુગ્રામ, ગંગાનગર, ગ્રેટર નોઈડા, ભીવાડી, મુઝફ્ફરનગર, હનુમાનગઢ અને નોઈડા આવે છે. એકંદરે, ભારતના ૩૫ ટકા શહેરોમાં પીએમ ૨.૫નું સ્તર WHO દ્વારા તૈયાર કરાયેલી યાદી કરતા ૧૦ ગણું વધારે છે. વિશ્વ આરોગ્ય સંગઠનની મર્યાદા પ્રતિ ઘન મીટર 5 માઇક્રોગ્રામ છે.
રિપોર્ટ અનુસાર, ભારતમાં વાયુ પ્રદૂષણ ચિંતાનો વિષય છે અને તે એક મોટો સ્વાસ્થ્ય જોખમ પણ છે. આનાથી ભારતમાં લોકોના આયુષ્યમાં સરેરાશ ૫.૨ વર્ષનો ઘટાડો થઈ રહ્યો છે. લેન્સેટ હેલ્થ સ્ટડી અનુસાર, 2009 થી 2019 ની વચ્ચે 1.5 મિલિયન મૃત્યુ થયા હતા, જેનું એક કારણ વધુ પડતા PM 2.5 પ્રદૂષણના સંપર્કમાં આવવાનું હતું. પીએમ ૨.૫ એ હવામાં ફેલાયેલા પ્રદૂષક કણોનો ઉલ્લેખ કરે છે જે ફેફસાંને અસર કરે છે. આનાથી શ્વાસ લેવામાં તકલીફ થઈ શકે છે. ઘણી વખત હૃદય રોગ અને કેન્સર પણ આના કારણે થાય છે. રિપોર્ટમાં દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે વાહનોમાંથી નીકળતો ધુમાડો, ઔદ્યોગિક ઉત્સર્જન અને પાક અને લાકડાને બાળવા એ વાયુ પ્રદૂષણના મુખ્ય પરિબળો છે.
WHOના ભૂતપૂર્વ વૈજ્ઞાનિકે ભારતને ઉકેલ આપ્યો
વિશ્વ આરોગ્ય સંગઠનના મુખ્ય વૈજ્ઞાનિક સૌમ્યા સ્વામીનાથને જણાવ્યું હતું કે ભારતે હવા ગુણવત્તા ડેટા સંગ્રહમાં મોટા સુધારા કર્યા છે પરંતુ હજુ સુધી કોઈ પગલાં લીધા નથી. તેમણે કહ્યું કે અમારી પાસે ડેટા છે, પરંતુ હવે કાર્યવાહી પણ કરવી પડશે. સ્વામીનાથન કહે છે કે આપણે લાકડા સળગાવવાનું બંધ કરવું પડશે. તેમનું કહેવું છે કે શહેરી વિસ્તારોમાં કારની સંખ્યા ઘટાડવાની જરૂર છે અને બસ જેવા જાહેર પરિવહનને પ્રોત્સાહન આપવાની જરૂર છે.
