ઇસરો હાલ સફળતાના શિખરો સર કરી રહી છે. ત્યારે હવે તેનું આગામી મિશન ગગનયાન છે. જેની પહેલી ઉડાનમાં કોઈ વ્યક્તિ નહીં પરંતુ માખીને મોકલવામાં આવશે. આ મિશન માનવરહિત હશે પરંતુ તેમાં 20 કન્ટેનર ભરીને માખી મોકલવામાં આવશે જે આપણે સામાન્ય રીતે ફળો અને શાકભાજી પર બેઠેલી જોઈએ છીએ.
આ મિશનનો ઉદ્દેશ્ય અવકાશમાં મુસાફરી કરતા અવકાશયાત્રીઓમાં થતી કિડનીની પથરીનો અભ્યાસ કરવાનો છે. હકીકતમાં, માખીઓમાં 77 ટકા જનીનો હોય છે જે માનવ રોગોનું કારણ બને છે. માખીઓની ઉત્સર્જન પ્રણાલી માનવીઓ જેવી જ છે. જો આ માખીઓ અવકાશમાં રહેતી વખતે પથરીની સમસ્યાનો સામનો કરે છે, તો અવકાશયાત્રીઓ માટે કિડનીની પથરીનો અભ્યાસ કરવામાં સરળતા રહેશે.
ઈન્ડિયન ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ સ્પેસ એન્ડ ટેક્નોલોજી અને યુનિવર્સિટી ઓફ એગ્રીકલ્ચરલ સાયન્સ, ધરવાડના વૈજ્ઞાનિકો આ અભ્યાસમાં ઈસરો સાથે મળીને કામ કરી રહ્યા છે. હવે ISRO ગગનયાનના પ્રથમ કેપ્સ્યુલ લોન્ચમાં માખીઓથી ભરેલા 20 કન્ટેનર મોકલશે. આ વર્ષના અંતમાં આ લોન્ચ શક્ય છે.
કિડની સ્ટોનનો અભ્યાસ શા માટે મહત્વપૂર્ણ છે ?
અવકાશમાં જતા અવકાશયાત્રીઓને સામાન્ય રીતે કિડનીમાં પથરીની સમસ્યા રહે છે. કારણ કે અવકાશમાં તેઓ પાણીવાળો ખોરાક ઓછો ખાય છે. જેથી વારંવાર પેશાબ કરવા ન જવું પડે. તેનાથી પેશાબમાં એસિડિટી વધે છે. હાડકાં નબળાં થવા લાગે છે. લોહીમાં કેલ્શિયમનું પ્રમાણ વધવા લાગે છે. તેનાથી કિડનીમાં પથરી થવાનું જોખમ વધી જાય છે. આ અભ્યાસમાં આશરે રૂ. 1.25 કરોડનો ખર્ચ થવાનો અંદાજ છે.
ગગનયાનનું આ વર્ષનું પ્રથમ મિશન, આવતા વર્ષે બીજું
ગગનયાનનું પ્રથમ મિશન એટલે કે G-1 આ વર્ષે ડિસેમ્બરમાં લોન્ચ થઈ શકે છે. G-2 આવતા વર્ષે છ મહિના પછી થઈ શકે છે. અથવા બંને મિશન આવતા વર્ષના પ્રથમ છ મહિનામાં થઈ શકે છે. ગગનયાન મિશનના પાંચ તબક્કા હશે. પ્રથમ એટલે કે G-1 માનવરહિત, દબાણ વગરનું હશે. G-2 માનવરહિત, દબાણયુક્ત અને માનવીય રોબોટ્સ સાથે હશે. G-3 એ માનવરહિત વૈકલ્પિક પરીક્ષણ ઉડાન છે. આ તમામ ઉડાન 2025 સુધીમાં પૂરી થઈ જશે.
આ પછી H-1 માનવયુક્ત ઉડાન હશે. આમાં ભારતીય અવકાશયાત્રીઓ અવકાશમાં જશે. આ મિશન એક દિવસનું હશે. આ મિશન 2025 અથવા 2026 સુધીમાં પૂર્ણ થશે. બીજી ફ્લાઈટ H-2 માનવસહિત હશે. આમાં અવકાશયાત્રીઓ પણ હશે અને આ મિશન ત્રણ દિવસ સુધી ચાલશે. તેનો સમય હજુ નક્કી થયો નથી. આ પછી, ગગનયાનની G-4 ઉડાન હશે, જેમાં સામાનને ગગનયાન કેપ્સ્યૂલમાં રાખવામાં આવશે અને તેને ઇન્ટરનેશનલ સ્પેસ સ્ટેશન (ISS) પર મોકલવામાં આવશે. આ ફ્લાઇટ 2026-30ની વચ્ચે થશે. જ્યારે G-5 કાર્ગો ઉડાન ભારતીય સ્પેસ સ્ટેશન (BSS) માટે હશે.
