દેશમાં 7 વર્ષમાં કેટલા એકમો બંધ થયા ? વાંચો

દેશમાં જુલાઈ 2015 થી જૂન 2016 અને ઓક્ટોબર 2022 થી સપ્ટેમ્બર 2023 દરમિયાન ઉત્પાદન ક્ષેત્રના 18 લાખ અસંગઠિત સાહસો બંધ થયા હતા. આ સમયગાળા દરમિયાન આ અસંગઠિત સાહસોમાં કામ કરતા 54 લાખ લોકોએ તેમની નોકરી ગુમાવી છે. ‘અસંગઠિત સેક્ટર એન્ટરપ્રાઇઝિસના વાર્ષિક સર્વે’ની તાજેતરમાં બહાર પાડવામાં આવેલી હકીકત પત્રક અને 2015-16માં નેશનલ સ્ટેટિસ્ટિકલ ઑફિસ દ્વારા હાથ ધરવામાં આવેલા સર્વેના 73મા રાઉન્ડના તુલનાત્મક પૃથ્થકરણથી આ વાત સામે આવી છે.

ઓક્ટોબર 2022 થી સપ્ટેમ્બર 2023 દરમિયાન ઉત્પાદન ક્ષેત્રમાં લગભગ 178.2 લાખ અસંગઠિત એકમો કાર્યરત હતા, જે જુલાઈ 2015 થી જૂન 2016 વચ્ચે કાર્યરત 197 લાખ અસંગઠિત એકમોની તુલનામાં લગભગ 9.3 ટકા ઓછા છે. તેવી જ રીતે, આ સંસ્થાઓમાં કામ કરતા લોકોની સંખ્યા પણ આ સમયગાળા દરમિયાન લગભગ 15 ટકા ઘટીને 3.06 કરોડ થઈ છે, જે અગાઉ 3.604 કરોડ હતી.

અસંગઠિત સાહસોમાં એવી વ્યવસાયિક સંસ્થાઓનો સમાવેશ થાય છે જે અલગ કાનૂની સંસ્થાઓ તરીકે સમાવિષ્ટ નથી. આ સાહસોમાં સામાન્ય રીતે નાના વ્યવસાયો, એકમાત્ર માલિકી, ભાગીદારી અને અનૌપચારિક ક્ષેત્રના વ્યવસાયોનો સમાવેશ થાય છે.

આર્થિક આંચકા અનુભવાયા
સ્ટેટિસ્ટિક્સ પરની સ્થાયી સમિતિના અધ્યક્ષ પ્રણવ સેને જણાવ્યું હતું કે અસંગઠિત ક્ષેત્ર, જેમાં વ્યાપક અનૌપચારિક ક્ષેત્રનો સમાવેશ થાય છે, સતત આર્થિક આંચકાથી ગંભીર રીતે પ્રભાવિત થયા છે. આવા આંચકાઓમાં, ગુડ્સ એન્ડ સર્વિસ ટેક્સ અને કોવિડ રોગચાળો અગ્રણી છે.

કોરોના અને લોકડાઉન નડ્યા
તેમણે કહ્યું, ‘એમાં કોઈ શંકા નથી કે આ નીતિ નિર્ણયો અને રોગચાળાને કારણે લોકડાઉનને કારણે અનૌપચારિક ક્ષેત્ર ખરાબ રીતે પ્રભાવિત થયું છે. આ ક્ષેત્રની સંસ્થાઓ સામાન્ય રીતે લગભગ 2.5 થી 3 લોકોને રોજગારી આપે છે. મોટા ભાગના લોકોનો પોતાનો ધંધો હોય છે અથવા પરિવારના સભ્યો તેમાં કામ કરે છે. તેથી, તે તાર્કિક છે કે તેના કારણે ઉત્પાદન ક્ષેત્રમાં લગભગ 54 લાખ નોકરીઓ જતી રહી છે.