કુંભમેળામાં ભાગદોડનો ઇતિહાસ : ઈ.સ 1954માં 800 શ્રધ્ધાળુઓના નિપજ્યાં હતા મોત, જાણો બીજી ઘટનાઓ ક્યારે બની હતી ??

સંગમનગરી એટલે કે ઉત્તર પ્રદેશનો પ્રયાગરાજ જિલ્લો, જ્યાં આ વખતે મહાકુંભનું આયોજન કરવામાં આવી રહ્યું છે. 13 જાન્યુઆરીથી શરૂ થયેલ આ મહાકુંભ 26 ફેબ્રુઆરી સુધી ચાલશે. અહીં ભારત અને વિદેશમાંથી 40 થી 45 કરોડ ભક્તો આવવાનો અંદાજ છે. દર ૧૨ વર્ષે કુંભનું આયોજન કરવામાં આવે છે જ્યારે 144 વર્ષે મહાકુંભનું આયોજન કરવામાં આવે છે. આ પ્રસંગે, દેશ અને દુનિયાભરના સનાતનીઓ પ્રયાગરાજમાં, સંગમ કિનારા સહિત, ઘણી જગ્યાએ ભેગા થયા છે અને ગંગામાં સ્નાન કરે છે. મૌની અમાવસ્યા સહિત ઘણી બધી તિથિઓ છે, જ્યારે સ્નાનને મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે.

મહાકુંભથી દુઃખદ સમાચાર

આજે મૌની અમાવસ્યા છે. પુરાણો અનુસાર આ દિવસને અત્યંત શુભ માનવામાં આવે છે ત્યારે આજે  મહાકુંભમાં નાસભાગની સ્થિતિ સર્જાય હતી જેમાં 15થી વધુ લોકોના મોતની આશંકા વ્યક્ત કરવામાં આવી છે.

મહાકુંભમાં સૌથી મોટી દુર્ઘટના 1954 માં બની હતી

મહાકુંભમાં ભાગદોડની ઘટના બનવીએ નવી નથી. સ્વતંત્રતા પછી, ૧૯૫૪ માં પ્રથમ વખત મહાકુંભનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. આ સ્વતંત્ર ભારતની પહેલી સૌથી મોટી ઘટના હતી, પરંતુ 3 ફેબ્રુઆરી 1954 ના રોજ, મૌની અમાવસ્યાના પ્રસંગે, ભાગદોડ મચી ગઈ. આ ઘટનામાં લગભગ 800 લોકોના મોત થયા હોવાનો દાવો કરવામાં આવી રહ્યો છે. મહાકુંભના ઇતિહાસમાં આ સૌથી મોટો અકસ્માત હતો.

મુખ્યમંત્રીના આગમન પર હરિદ્વાર કુંભમાં પરિસ્થિતિ વધુ વણસી

આ પછી, ૧૯૮૬માં હરિદ્વારમાં યોજાયેલા કુંભ મેળામાં ભાગદોડ થઈ હતી, જેમાં ઓછામાં ઓછા ૨૦૦ લોકો માર્યા ગયા હતા. આ ઘટના ત્યારે બની જ્યારે યુપીના તત્કાલીન મુખ્યમંત્રી વીર બહાદુર સિંહ દેશના અનેક મુખ્યમંત્રીઓ અને સાંસદો સાથે ત્યાં પહોંચ્યા હતા. વહીવટીતંત્ર સામાન્ય લોકોને દરિયા કિનારે જતા અટકાવી રહ્યું હતું. આ દરમિયાન ભીડ બેકાબૂ થઈ ગઈ અને નાસભાગમાં લોકો મૃત્યુ પામ્યા.

આ અકસ્માત 2003 માં નાસિકમાં થયો હતો

૨૦૦૩માં નાસિકમાં યોજાયેલા કુંભ મેળામાં ડઝનબંધ લોકો માર્યા ગયા હતા. આ નાસભાગ ત્યારે થઈ જ્યારે લાખો લોકો ગોદાવરી કિનારે સ્નાન કરવા પહોંચ્યા. સેંકડો લોકો ગંભીર રીતે ઘાયલ પણ થયા હતા.

છેલ્લી વખત રેલ્વે સ્ટેશન પર નાસભાગ મચી હતી

૨૦૧૩માં પણ પ્રયાગરાજના મહાકુંભમાં ભાગદોડ થઈ હતી. જોકે, આ અકસ્માત ગંગા કિનારે નહીં પરંતુ અલ્હાબાદ રેલ્વે સ્ટેશન પર થયો હતો. ૧૦ ફેબ્રુઆરી, ૨૦૧૩ના રોજ બનેલી આ દુર્ઘટના ફૂટઓવરબ્રિજ તૂટી પડવાને કારણે બની હતી. આના કારણે લોકોમાં નાસભાગ મચી ગઈ અને 42 લોકોનાં મોત નીપજ્યાં. આ ઘટનામાં 45 લોકો ઘાયલ પણ થયા હતા.

બધી વ્યવસ્થા છતાં 2025 માં અકસ્માત

હવે વર્ષ 2025 માં આવી જ એક ઘટના બની છે. શરૂઆતથી જ ખૂબ જ વ્યવસ્થિત રીતે ચાલી રહેલા આ મેળામાં બુધવારે વહેલી સવારે ભાગદોડ મચી ગઈ હતી જેમાં 15થી વધુ લોકોના મોત થયા હોવાના અહેવાલ છે. આ ઉપરાંત, ભાગદોડમાં સેંકડો લોકો ઘાયલ થયા છે.

મહાકુંભમાં આ તારીખોએ વધુ ભીડ ઉમટે છે

તમને જણાવી દઈએ કે મૌની અમાવસ્યા, પોષ પૂર્ણિમા, મકરસંક્રાંતિ, વસંત પંચમી, માઘી પૂર્ણિમા અને મહાશિવરાત્રીના અવસર પર મોટી સંખ્યામાં લોકો ભેગા થાય છે. આવી સ્થિતિમાં, વહીવટીતંત્ર માટે આ તારીખો પર વ્યવસ્થા જાળવવાનો પડકાર છે.

મૌની અમાવસ્યા પર 4 કરોડ લોકોએ સ્નાન કર્યું

આ વખતે લોકો અણધારી રીતે મહાકુંભમાં પહોંચી રહ્યા છે. ખાસ કરીને મૌની અમાવસ્યા પર, મોટી સંખ્યામાં લોકો એકઠા થયા હતા. આજે જ સંગમમાં લગભગ 4 કરોડ લોકોએ સ્નાન કર્યા હોવાના અહેવાલ છે.