Health Tips: શું દરેક વ્યક્તિએ 8 કલાક ઊંઘ લેવી જરૂરી છે? જાણો શું છે સ્લીપ સાયકલનું વિજ્ઞાન
આપણે બધા જાણીએ છીએ કે સ્વસ્થ અને તાજગીભર્યા રહેવા માટે સારી પૂરતી ઊંઘ જરૂરી છે. ઊંઘ આપણા સ્વાસ્થ્ય પર ઊંડી અસર કરે છે. બાળપણથી, આપણને શીખવવામાં આવ્યું છે કે સ્વસ્થ રહેવા માટે દરરોજ 8 કલાકની ઊંઘ લેવી જરૂરી છે. આ એક નિયમ છે જે લગભગ દરેક જાણે છે, પરંતુ શું તે દરેકને લાગુ પડે છે? તમે ઘણીવાર જોયું હશે કે ક્યારેક 7 કલાક ઊંઘ્યા પછી પણ તમે તાજગી અનુભવો છો, જ્યારે અન્ય દિવસોમાં, 8-9 કલાક ઊંઘ્યા પછી પણ થાક અને સુસ્તી રહે છે.
આરોગ્ય નિષ્ણાતોના મતે, આનું કારણ ઊંઘના કલાકોની સંખ્યા નથી, પરંતુ ઊંઘ ચક્રનું વિજ્ઞાન છે. ઊંઘની ગુણવત્તા સમય કરતાં ઘણી મહત્વપૂર્ણ છે.
સ્લીપ સાયકલનું વિજ્ઞાન શું છે?
સ્લીપ સાયકલનું લગભગ 90 મિનિટ ચાલે છે. જ્યારે આપણે સૂઈએ છીએ, ત્યારે આપણું મગજ ઊંઘના વિવિધ તબક્કાઓમાંથી પસાર થાય છે. આમાં હળવી ઊંઘ, ઊંડી ઊંઘ અને ઝડપી આંખની ગતિશીલતા ઊંઘનો સમાવેશ થાય છે, જે દરમિયાન આપણે સપના જોઈએ છીએ. આપણે દર રાત્રે આવા 4 થી 6 ચક્ર પૂર્ણ કરીએ છીએ. શારીરિક અને માનસિક રીતે તાજગી અનુભવવા માટે આ ચક્રો પૂર્ણ કરવા જરૂરી છે.
ઊંડી ઊંઘ શા માટે મહત્વપૂર્ણ છે?
દરેક 90-મિનિટના ચક્રમાં ‘ઊંડી ઊંઘ’ તબક્કો સૌથી મહત્વપૂર્ણ છે. આ સમય દરમિયાન, આપણું શરીર સ્નાયુઓનું સમારકામ કરે છે, પેશીઓને સાજા કરે છે અને વૃદ્ધિ હોર્મોન્સ મુક્ત કરે છે. જો આ ઊંડા તબક્કા દરમિયાન તમારી ઊંઘમાં ખલેલ પહોંચે છે, તો તમે કલાકો સુધી સૂવા છતાં થાક અને ચીડિયાપણું અનુભવો છો. આને sleep inertia કહેવામાં આવે છે.
8 કલાક કરતાં 7.5 કલાક કેમ વધુ સારું હોઈ શકે?
90-મિનિટના ઊંઘ ચક્રના સિદ્ધાંત મુજબ, 5 ચક્ર પૂર્ણ કરવા એ 450 મિનિટ અથવા 7.5 કલાક બરાબર છે. જ્યારે તમે 7.5 કલાક પછી જાગો છો, ત્યારે તમે એક ચક્રના અંતમાં છો, જે સામાન્ય રીતે હળવી ઊંઘનો તબક્કો છે, જે જાગવાનું સરળ અને તાજગીભર્યું બનાવે છે. જ્યારે 8 કલાક સૂવાનો અર્થ એ છે કે તમે તમારા છઠ્ઠા ઊંઘ ચક્રની મધ્યમાં એલાર્મ પર જાગી રહ્યા છો, કદાચ ગાઢ ઊંઘ, જે તમને થાક અનુભવી શકે છે.
તમારી ઊંઘનું આયોજન કેવી રીતે કરવું?
કલાકો દ્વારા નહીં, પરંતુ 90-મિનિટના ચક્ર દ્વારા તમારી ઊંઘનું આયોજન કરો. એવો સૂવાનો સમય પસંદ કરો જે તમને 6 કલાક, 7.5 કલાક અથવા 9 કલાક પછી જાગવાની મંજૂરી આપે. ઉદાહરણ તરીકે, જો તમારે સવારે 6 વાગ્યે ઉઠવાનું હોય, તો રાત્રે 10:30 વાગ્યે સૂવાનો પ્રયાસ કરો જેથી તમે 7.5 કલાકમાં 5 ઊંઘ ચક્ર પૂર્ણ કરી શકો. છેલ્લે, સૌથી મહત્વની બાબત એ છે કે તમારા માટે અનુકૂળ હોય તેવો જાગવાનો અને ઊંઘનો સમય પસંદ કરો અને સવારે તાજગી અનુભવવા માટે જરૂરી હોય તેટલા ઊંઘ ચક્ર પૂર્ણ કરો.
ડિસ્ક્લેમર : આ લેખ ફક્ત સામાન્ય માહિતી પૂરી પાડે છે. વધુ માહિતી માટે હંમેશા નિષ્ણાત અથવા તમારા ડૉક્ટરની સલાહ લો.
