Mahakumbh 2025: કયા દિવસે છે મહાકુંભનું પ્રથમ શાહી સ્નાન ?? તેનું નામ કેવી રીતે પડ્યું ? જાણો ધાર્મિક મહત્વ અને શાહી સ્નાનની તારીખ વિશે
મહા કુંભ મેળો હિન્દુ ધર્મમાં એક મુખ્ય ધાર્મિક અને સાંસ્કૃતિક પ્રસંગ છે. આ વર્ષે તે ૧૩ જાન્યુઆરીથી ૨૬ ફેબ્રુઆરી દરમિયાન પ્રયાગરાજમાં આયોજિત થશે. ધાર્મિક માન્યતાઓ અનુસાર, આ પવિત્ર પ્રસંગ દરમિયાન ગંગા, યમુના અને સરસ્વતી નદીઓના સંગમ પર સ્નાન કરવાથી વ્યક્તિને મોક્ષ મળે છે અને તેના બધા પાપ ધોવાઈ જાય છે. કુંભમાં થતા સ્નાનને “શાહી સ્નાન” પણ કહેવામાં આવે છે. ચાલો જાણીએ શાહી સ્નાનનું મહત્વ શું છે, આ પરંપરા કેવી રીતે શરૂ થઈ અને 2025 માં શાહી સ્નાન કઈ તારીખે કરવામાં આવશે.
પ્રયાગરાજમાં શાહી સ્નાનની તારીખો
મહાકુંભ દરમિયાન કુલ ત્રણ શાહી સ્નાન થશે, જેમાંથી પહેલું શાહી સ્નાન ૧૪ જાન્યુઆરી, મકરસંક્રાંતિના દિવસે થશે. બીજું શાહી સ્નાન 29 જાન્યુઆરીએ મૌની અમાવસ્યાના દિવસે અને ત્રીજું 3 ફેબ્રુઆરીએ વસંત પંચમીના દિવસે કરવામાં આવશે. આ ઉપરાંત, માઘી પૂર્ણિમા, પોષ પૂર્ણિમા અને મહાશિવરાત્રીના દિવસે પણ કુંભ સ્નાન કરવામાં આવશે, પરંતુ આને શાહી સ્નાન ગણવામાં આવતું નથી.
તેને શાહી સ્નાન કેમ કહેવામાં આવે છે ?
મહાકુંભ દરમિયાન ચોક્કસ ખાસ તિથિઓ પર થતા સ્નાનને “શાહી સ્નાન” કહેવામાં આવે છે. આ નામ પાછળ ખાસ મહત્વ અને સાંસ્કૃતિક પૃષ્ઠભૂમિ છે. એવું માનવામાં આવે છે કે નાગા સાધુઓને તેમની ધાર્મિક ભક્તિને કારણે પહેલા સ્નાન કરવાની તક આપવામાં આવે છે. તેઓ હાથી, ઘોડા અને રથ પર સવાર થઈને શાહી સ્નાન કરવા આવે છે. આ ભવ્યતાને કારણે તેનું નામ રાજસી સ્નાન રાખવામાં આવ્યું છે.
બીજી માન્યતા અનુસાર, પ્રાચીન સમયમાં રાજાઓ અને સમ્રાટો પણ સંતો અને ઋષિઓ સાથે ભવ્ય શોભાયાત્રા સાથે સ્નાન માટે નીકળતા હતા. આ પરંપરાએ શાહી સ્નાનને જન્મ આપ્યો. આ ઉપરાંત, એવું પણ માનવામાં આવે છે કે મહાકુંભનું આયોજન સૂર્ય અને ગુરુ જેવા ગ્રહોની વિશેષ સ્થિતિને ધ્યાનમાં રાખીને કરવામાં આવે છે, તેથી તેને “શાહી સ્નાન” પણ કહેવામાં આવે છે. આ સ્નાન આધ્યાત્મિક શુદ્ધિકરણ અને મુક્તિ પ્રાપ્તિનો માર્ગ છે.
મહાકુંભ ૨૦૨૫ શાહી સ્નાન તારીખો
- ૧૩ જાન્યુઆરી (સોમવાર) – સ્નાન, પોષ પૂર્ણિમા
- ૧૪ જાન્યુઆરી (મંગળવાર) – શાહી સ્નાન, મકરસંક્રાંતિ
- ૨૯ જાન્યુઆરી (બુધવાર) – રોયલ સ્નાન, મૌની અમાવસ્યા
- ૩ ફેબ્રુઆરી (સોમવાર) – શાહી સ્નાન, વસંત પંચમી
- ૧૨ ફેબ્રુઆરી (બુધવાર) – સ્નાન, માઘી પૂર્ણિમા
- ૨૬ ફેબ્રુઆરી (બુધવાર) – સ્નાન, મહાશિવરાત્રી
શાહી સ્નાનનું ધાર્મિક અને સાંસ્કૃતિક મહત્વ
મહાકુંભ ભારતીય સમાજ માટે માત્ર ધાર્મિક જ નહીં, પણ સાંસ્કૃતિક દ્રષ્ટિકોણથી પણ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. આમાં, શાહી સ્નાનની સાથે, મંદિરની મુલાકાત, દાન અને અન્ય ધાર્મિક વિધિઓ કરવામાં આવે છે. મહાકુંભમાં ભાગ લેનારા નાગા સાધુઓ, અઘોરીઓ અને સન્યાસીઓ હિન્દુ ધર્મની ઊંડાઈ અને વિવિધતાને પ્રતિબિંબિત કરે છે. મહાકુંભનો આ કાર્યક્રમ ધાર્મિક શ્રદ્ધા, સામાજિક એકતા અને સાંસ્કૃતિક વારસાનું પ્રતીક છે.
