ગુરપતવંત સિંહ પન્નુએ ભારતને બાલ્કનાઇઝેશનની ધમકી આપી : જાણો બાલ્કનાઈઝેશનનો અર્થ શું છે ??

ગુરપતવંત સિંઘ પન્નુન ખાલિસ્તાન વાદી નેતા છે અને ખાલિસ્તાન નામના અલગ શીખ રાજ્યની રચનાની માગણી કરનાર કટ્ટરવાદી જૂથ સિખ ફોર જસ્ટિસ (SFJ)ના વડા છે. પન્નુન ન્યુયોર્કમાં રહે છે અને કેનેડા તથા યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સની બેવડી નાગરિકતા ધરાવે છે. તેના ખાલિસ્તાન સમર્થક જૂથ પર ભારતમાં પ્રતિબંધ છે, અને તેને ભારત સરકાર દ્વારા આતંકવાદી જાહેર કરવામાં આવ્યો છે.

તાજેતરમાં, પન્નુને ભારતને “બાલ્કેનાઈઝ” કરવાની ધમકી આપતો વિડિયો બહાર પાડ્યો, જેનો અર્થ છે કે દેશને નાના, વંશીય રીતે વ્યાખ્યાયિત કરી શકે તેવા ઘણા ટુકડા પ્રદેશોમાં વિભાજીત કરવો. તેમણે ખાસ કરીને જમ્મુ અને કાશ્મીર, આસામ, મણિપુર અને નાગાલેન્ડ જેવા પ્રદેશોનો ઉલ્લેખ કર્યો અને ચીનને અરુણાચલ પ્રદેશ પર કબજો મેળવવા વિનંતી કરી. 

બાલ્કનાઇઝેશન શું છે ?

વિશ્વયુદ્ધ સમયનો આ શબ્દ છે. બાલ્કનાઇઝેશન એ મોટા દેશ અથવા રાજ્યના નાના પ્રદેશો અથવા રાજ્યોમાં વિભાજનનો સંદર્ભ આપે છે, જે ઘણીવાર વંશીય, સાંસ્કૃતિક અથવા ધાર્મિક તફાવતો પર રચાયેલા પ્રદેશો હોય છે. આ શબ્દ પ્રથમ વિશ્વયુદ્ધ પછી ઉદ્દભવ્યો હતો અને તેનું નામ બાલ્કન દ્વીપકલ્પ પરથી રાખવામાં આવ્યું હતું, જ્યાં ઓટ્ટોમન સામ્રાજ્ય ઘણા બધા નાના રાજ્યોમાં વિભાજિત થયું હતું.

સમય જતાં, આ શબ્દ દેશોની અંદર વિઘટનની પ્રક્રિયાનું પ્રતિનિધિત્વ કરવા આવ્યો છે, જે ઘણીવાર સંઘર્ષ અને અસ્થિરતા તરફ દોરી જાય છે. ઉદાહરણોમાં 1990 ના દાયકામાં યુગોસ્લાવિયા અને સોવિયેત યુનિયનનું વિસર્જન ગણાવી શકાય.  આવા કિસ્સાઓમાં, આ પ્રકારનું વિભાજન ઘણીવાર લાંબી તકરારમાં પરિણમે છે, જેમ કે આર્મેનિયા અને અઝરબૈજાન વચ્ચે અથવા બોસ્નિયા અને હર્ઝેગોવિનામાં.

પન્નુનની ધમકીઓ અને પ્રવૃત્તિઓ

પન્નુન પોતાના અલગતાવાદી એજન્ડાને આગળ વધારવા માટે કેનેડા અને યુએસમાં પ્લેટફોર્મનો ઉપયોગ કરી રહ્યો છે. તેના લેટેસ્ટ વીડિયોમાં તેણે દાવો કર્યો હતો કે 2047 સુધીમાં ભારતની વર્તમાન સરહદો ખતમ થઈ જશે. SFJ એ લંડનમાં ‘જનમત 2020’ ઝુંબેશ જેવા કાર્યક્રમોનું આયોજન કર્યું છે, જેમાં ખાલિસ્તાનને ટેકો આપવા માટે હાકલ કરવામાં આવી છે. આ પ્રવૃત્તિઓની વૈશ્વિક સ્તરે ટીકા કરવામાં આવી છે, ઘણી સરકારોએ ભારતની પ્રાદેશિક અખંડિતતા માટે તેમનો આદર બતાવ્યો છે.

કેનેડાનો પ્રતિભાવ

કેનેડિયન અધિકારીઓ જેમ કે વિદેશ બાબતોના નાયબ પ્રધાન ડેવિડ મોરિસનએ કહ્યું છે કે “ભારત એક છે”. તેની પર ભાર મૂકતા આગળ કહ્યું કે ભારતની પ્રાદેશિક અખંડિતતાનું સન્માન કરવું જોઈએ. કેનેડાની ધરતી પર ખાલિસ્તાની ગતિવિધિઓને લઈને ભારત અને કેનેડા વચ્ચેના તણાવ વધી રહ્યો છે જે આપણે સૌ જાણીએ છીએ. 

પન્નુનની ધમકીઓનો હેતુ વર્તમાન વંશીય અને પ્રાદેશિક મુદ્દાઓનો ઉપયોગ કરીને ભારતમાં વિભાજનને ઉશ્કેરવાનો છે. તેમ છતાં તેમના દાવાઓને સ્થાનિક અથવા આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે નોંધપાત્ર સમર્થન નથી, તેઓ આંતરિક એકતાને જ મહત્વ આપે છે. ભાગલા પાડોની નીતિ સાથે હવે કોઈ પણ દેશ સંમત નથી. 

ઇતિહાસ ભણીએ તો ખ્યાલ આવે કે એક કન્સેપ્ટ તરીકે બાલ્કનાઇઝેશન ઇતિહાસમાં વિનાશક પરિણામો તરફ દોરી ગયું છે. જ્યાં જ્યાં આવી ઘટના બની છે ત્યાંના નાના  પ્રદેશોને લાંબા ગાળાની અસ્થિરતા અને હિંસાનો સામનો કરવો પડ્યો છે અથવા તો હજુ પણ કરી રહ્યા છે. ગુરપતવંત સિંહ પન્નુની ટિપ્પણીઓ ભારતની એકતામાં ખલેલ પહોંચાડવાના ખતરનાક એજન્ડાને પ્રતિબિંબિત કરે છે, પરંતુ તેમની ધમકીઓને વ્યાપકપણે પાયાવિહોણી ગણાવીને ફગાવી દેવામાં આવી છે. જો કે, આવી ઉશ્કેરણી દેશની અંદર અને બહાર વિભાજનકારી શક્તિઓ સામે તકેદારી રાખવાની જરૂરિયાતને રેખાંકિત કરે છે. ભારત અને કેનેડા વચ્ચેના સંબંધો બગડતા જાય છે અને ભારતીયોને કેનેડા સ્થાયી થવાનું ઘેલું સતત લાગ્યા કરે છે. આ ચિંતાનો વિષય અત્યારે તો નથી પણ ભવિષ્યમાં બની શકે એમ છે.